iiet geslacht Nassau - opijk
- 30 -
In 1670 schonk Willem III de heerlijkheid aan Willem Adri-
aan van Nassau, heer van Odijk, die in 1679 door de keizer
van Duitsland tot erfelijk rijksgraaf werd verheven.
In 1670 begon dus voor Cortgene weer een nieuw tijdperk, on
der de graven van Nassau-Odijkdie de heerlijkheid tot 1795
bezaten.
Het is in het begin van deze periode, "dat het huidige wapen
van Lortgene moet zijn ontstaan, mogelijk nog vóór de herbouxv
van het dorp in de in l68M bedijkte Stadspolder, of anders
kort daarna. Immers, Smallegangevermeldt het huidige wa
pen in zijn wapenkaart, die in 1696 werd gedrukt.
Het wapen zal zijn ontworpen door, of in-opdracht van Willem
Adriaan, graaf van Nassau-Odijk.
Wat is nu de betekenis van het wapen? De beschrijving kennen
we, - zie boven -, maar we zouden willen weten, waarom.
Waarom gepaald van zes stukken en waarom een schildhoofd,
met drie sterren?
Ik heb naar een oplossing gezocht; ik meen haar ook te heb
ben gevonden, maar het is een hypothese en ik weet, dat 'ik
mij hier op vrij hachelijk terrein ga begeven. Daarom: Als
iemand meent, een betere verklaring te weten, wil ik het
graag horen.
Wie was eigenlijk deze Willem Adriaan van Nassau-Odijk, die
getrouwd was met de zeer gefortuneerde Elisabeth van d.er
Nisse?
Hij was een kleinzoon van Prins Maurits. Zijn vader was Lode-
wijk van Nassau, heer van Beverweer't, getrouwd met Isabelle
van Horne-Kessel. Deze Lode wijk was geboren uit de verhou
ding van Prins Maurits met jonkvrouw Margaretha van Meche
len; een verbintenis, die nooit door een huwelijk is gewet
tigd, waarvoor overigens de afkomst van jonkvrouw Margare
tha geen beletsel had kunnen zijn, dacht ik. Zij was zelfs
nog familie van Prins Maurits. Haar ouders waren nl. Cor-
nelis Berthout, Keer van Mechelen, en Barbara van Nassau,
in de vierde generatie nazaat van Jan IV, graaf van Nassau,
Vianden, Dietz, enz. en Aleid van Dommel, de overgrootouders
van Prins Willem de Zwijger, Maurits1 vader.
Het persoonlijk wapen van de gra
ven van Nassau-Odijk heeft niets
maar dan ook niets uitstaande met
het wapen van Kortgene. Het was
een gekwarteleerd wapen met een
hartschild. De kwartieren waren:
1. In blauw, bezaaid met staande
blokjes van goud, een gouden
leeuw (Nassau).
2. In goud een gekroonde leeuw
van rood.
3o In rood een zilveren dwarsbalk
Vianden)
-kr* Jn rood twee gaande leeuwen
vatri goud, boven elkaar geplaatst
p. Een hartschild van zilver, be
laden met een zwarte leeuw.
(Afb. 7).
Het ivapen van Kortgene moet dus
een andere achtergrond hebben.
Welke? Het schildhoofd met de drie sterren is, dunkt me,
geen probleem. Dit moeten wel de sterren zijn uit het wapen
dat vóór de vloed door Cortgene werd gevoerd; de sterren
dus die voorkwamen in het wapen, afkomstig van de tak
Borsselerivan der Veere, waaruit het eerste géslacht Bors-
selen van Cortgene stamde. De sterren zullen in het nieuwe
wapen zijn opgenomen ter herinnering aan en als 'verband
met het vorige wapen.
Het overige deel van het wapen gaf meer moeilijkheden.
Tot ik, in Corpus Sigillorum Neerlandicorum, een zegel ont
dekte, waarop een dergelijk wapen voorkwam.
Het was een gedeeld wapen: Pechtsgepaald van zes stukken
links: drie St. AndrieskruisenHet zegel hangt aan een
oorkonde van November 1291 die zich bevindt in de stad
Mechelen, Leliëndaal, legs et fond.ations nr 16
Het was het zegel en wapen van Sophia van Mechelen, weduwe
van Hendrik, Heer van Breda. Het omschrift luidt: S5. So-
