o k
o o
V
W I E kan mij helpen aan een duidelijke afbeelding
van een petroleumlamp, die in vroeger jaren diende tot
STRAATVERLICHTING op onze dorpen
J.C, Teeuwen, Ring 8, WOLPHAARTSDIJK
UIT HET BEGRAAEBOEK VAN COLIJNSPLAAT
Begraven: 22 Maert 1663
Jan Coenraetse de Backer
Bootgesteken van Dingenis Hartogedie daer
over onthooft is te Middelburg de ...April 1663»
K A T S C 0 P. ZUIJDWEG
ZEEUWSE BROSKKNOPEN
De knoop van neven
staande afbeelding-
werd dit voorjaar
alhier in een sloot
gevonden
De vorm is fraai
de uitvoering echt
slordige het materi
aal inferieur (voor
namelijk mogelijk
100 lood)o
Het afgebroken oog
is van ijzer; het restje is zeer verroest.
Toch laat ons niet los, het idee, dat het een verbeterde
uitgave van de besproken tinnen modellen is: de eigen
lijk plompe dikte zal de knoop steviger hebben doen zijn
dan de dunner gegoten soortgenoten.
Op grond hiervan menen we onderhavige knoop te moeten
dateren tussen 1820 en 18-30.
KWADENDAMKE A- :os B0°
afb. 19
1/1
Tl
HANDMERKEN VAM ZBBUtïER 2
De merken uit het vorige nummer, die we merendeels ont
leenden aan de registers van de Goesse notaris Benjamin
Deynoot, demonstreerden, dat er een grote verscheidenheid
aan handmerken bestond.
Er dient bij vermeld te worden, dat wij deze tekentjes gesti
leerd weergegeven hebben, want de schrijvers zelf waren niet
altijd even vaardig met de pen.
Deze merken waren niet 'zomaar krabbeltjes', die op het mo
ment van ondertekening geïmproviseerd werden. Ze hadden de
zelfde functie als een moderne handtekening en waren waar
schijnlijk persoonlijke tekens, die niet alleen als handmerk
gebruikt werden, maar meer algemeen als eigendomsmerk. Het
doet niet ter zake, of zulk merk op papier geschreven werd,
in steen gehouwen, in hout gesneden of in metaal gegraveerd
werd. Een eenmaal gekozen merk was vermoedelijk onverander
lijk. De in de late middeleeuwen gebruikte koopmansmerken
werden zelfs geregistreerd. Voorbeelden van merkenregistra-
tie zijn bekend uit l^f06 van kooplieden uit het Hansa-verbond,
en in 155^ van de merken van Engelse linnenhandelaars. Qua
stijl zijn deze merken volkomen gelijk aan de handmerken, die
wij onder 17de en l8de-eeuwse Nederlandse documenten aantref
fen.
Uit het nog geringe feitenmateriaal, dat in ons bezit is,
kunnen we vaststellen, dat ook in Zeeland een handmerk con
stant was. (Zie nrs. 1, 11, 18, 22). In gevallen, waar vari
aties optraden, waren in elk. geval de grondvormen gelijk.
(Zie nrs. 37 - 4l).
Op de vraag, hoe en wanneer een merk gekozen werd, moeten
we het antwoord schuldig blijven. We weten zelfs, niet zeker,
of er wel enig systeem in de keuze van een merk was.
We moeten hierbij niet vergeten, dat de handmerken, die wij
in de documenten van de 17de eeuw vinden, afkomstig zijn
uit een periode, toen het gebruik al aardig aan het aftake
len was De regels, waaraan men zich wellicht in vroeger
tijden nauwgezet hield, waren vermoedelijk reeds zodanig ver
waterd, dat het nu moeilijk is om er nog een lijn in te ont
dekken.
