'A-. -i'.
^lAR I I Z E L A N/DM AE
REDACTIE f J
C.J. ChristlaansenWander bijlparkstraat 23, 'Oüdelande
A. De Bob, Kerklaan -^V'^w^dehdamMe
ABONNEMENTSPRIJS 'JV^A^er; jaargang van hummers ver
schijne.nd -PP onregëlföatxgè tijden.
LOSSf KTOMERS.::- f'-X,£er exemplaar.
GIRO: 667649 tnv-CJChristiaansen, Oudelande5
of: 705982 t.n.vA.A.J. Dè Boo, Kwadendamme
OVERNAME VAN ARTIKELEN is toegestaan, mits met "bron- en
auteurvermelding; graag dan toezending van een bewijs
nummer aan auteur EN redactie i
- 1 -
ZUIDBEVBLANDSE PROVISORS
De functie.
In de middeleeuwen oefende in Zeeland de provisor, welke
functie meestal met die van deken verenigd was, niet alleen
rechtspraak uit in zuiver kerkelijke zaken, zoals woeker en
huwelijksrecht, maar ook in.zaken van schuld. Dit was voor de
plaatsen waarin het geestelijk gerecht gevestigd was een groot
voordeel. De burgers van zo'n plaats konden alle ingezetenen
van het dekenaat, die hun geld schuldig waren, voor de-gees
telijke rechter dagen. Het proces werd dus gevoerd in de plaats
zelf (en dat was doorgaans een stad) en onttrokken aan de in
vloed van het gerecht van de plaats waar de schuldenaar woon
de. Het platteland protesteerde hiertegen en uit artikel negen
van het grootvprivilege voor Holland, Zeeland en West-Fries
land (l477) krijgt men de indruk, dat men hiermee succes gehad
heeft, want hierin staat, dat de provisors, en dekens "hun
niet vorder onderwinden en zullen dan van gheestelike saken".
Uit tal van verordeningen blijkt, dat er een aantal provi
sors zijn geweest, die zichzelf op onrechtmatige wijze tracht
ten te bevoordelen. In de keur van Zeeland lezen we, dat ze
"veel nieuwigheden dagelickx committeren ende den schamelen
Ondersaten.s00 seer travalgieren ende verdrucken, dat sy da-
gelycx klagen ende seggen, meer quade lasten te hebbene, dan
*t Schot ende Bede bedraaght". Er wordt zelfs gedreigd, hen
elk jaar te zullen vervangen en daartoe te verkiezen "Luyden
daer toe nut ende bequaem", mensen die tegen een "tamelijcke
wedde" hun werk willen verrichten., en die aan de bisschop en
de aartsdiaken te Utrecht het hun rechtens toekomende deel
willen zenden.
De indeling.
Tot omstreeks 1200 vormde het toenmalige Zeeland nog één
dekanaat. In het begin van de dertiende eeuw is hierin veran
dering gekomen, want in een stuk van1204/5 wordt gesproken
over drie d.ekanaten: Scolden, Walachria en Sutbevelant.
Tot he.t dekanaat Walcheren behoorden, behalve Walcheren zelf,
