- 22 -
Reeds enige tijd tevoren had een aantal afgescheidenen
aan de regering verzocht om als zelfstandige gemeente
erkend -te mogen worden. Burgemeester Wijngen, om advies
gevraagd, antwoordde 23 Jnni l8A0, dat het hem bekend
is, dat totnogtoe enkelen "ruime'1 giften gegeven hebben,
doch dat het grootste gedeelte "armoedig" is, zodat hij
niet kan garanderen, dat de inkomsten voldoende zullen
zijn voor het onderhoud van een zelfstandige gemeente.
Het antwoord van. de regering, dat we nergens opgetekend
vonden, laat zich wel raden.
Juist in deze tijd begonnen, in navolging van wat e3_-
ders in verarmde streken van West-Europa gebeurde, heel
wat Nederlanders om den brode een toevlucht te zooken in
De Nieuwe Wereld. Het duurde niet lang, of ook verschil
lende afgescheidenen, verbolgen over het feit, dat men
geen godsdienstvrijheid had, besloten, naar Amerika te
gaan. Enkelen van hun predikanten uit andere gedeelten
van ons vaderland begonnen schriftelijk inlichtingen in
te winnen. Spoedig hoorde men, dat ook daar voor (rods
volk, mits onder geestelijke leiding, een goede toekomst
was weggelegd. Van hen noemen we alleen ds Van Raaito
uit Arnhem, die in l8A6 met een gezelschap landverhui
zers vertrok.
Ds Van der Meulen, die aanvankelijk ernstige bezwaren
had laten, horen, veranderde spoedig van gedachten oil in
het voorjaar van 18A7 deelde hij in een preek te Borssele
mee, "dat Gods oordelen Nederland boven het hoofd hingen.
"Waarom zou men niet in groten getale kunnen vertrekken,
als de rijken de armen hielpen?" zo riep hij uit. Dit was
immers reeds in verscheidene delen van Nederland gebeurd
en het moest ook hier mogelijk zijn.
Zoals elders in de provincie de bemiddelde Sriallegange
en Wabeke de overtocht voor een aantal anderen betaald
hadden, zo begon ook Van de Luijster te denken, dat het
op zijn weg lag, on- en minvermogende broeders en zusters
- 23 -
te helpen. Toen ook zijn vrouw deze mening ging delen, stond
zijn besluit vast. Voor het toen niet geringe bedrag van
60.000 verkocht hij zijn bezittingen "(hoeve 130 gemeten
gronds) en hij nam de overtochts— en eerste vestigingskosten
van 77 personen voor zijn rekening
In zijn nagelaten dagboek schreef hij o.m."Alleen is er
een klein overblijfsel, naar de verkiezing der genade dat
nog bij de zuivere waarheid naar Gods woord blijft. Zoo werd
dan mijn hart omgebogen, alsmede dat van mijn vrouw, die
mede genade in des Heeren oogen gevonden heeft voor de
eeuwigheid, alsook de harten onzer vier, nog in huis zijnde
kinderen en van alles losgemaakt om de verlossing aan te
nemen en om in den weg, die de Heere voor ons opende, alles
te verlaten en naar Noord-Amerika op te trekken."
Men besloot, zowel te Goes als te Borssele, de oceaan
reis als georganiseerde christelijke gemeente te maken.
Jannis van de Luijster en Johannes Hoogesteegerschilder
te Goes, werden tot ouderlingen; Jan Steketee, schipper te
Baarland (dus niet de gelijknamige aannemer te Borssele)
en Adriaan Glerum tot diaken gekozen, terwijl ds Van der
Meulen "neb beslistheid en volle vrijmoedigheid" het beroep
als predikant van de landverhuizersgemeente aannam.
Ongeveer h3Q Zeeuwen vertrokken in drie schepen. Jan Steke
tee van Baarland en Van de Luijster hadden ieder de leiding
over een schip, dat van Antwerpen vertrok, terwijl ds Van
der Meulen Rotterdam als plaats van afvaart gekozen had.
We kunnen ons zo voorstellen, dat er, toen beide eerst
genoemde schepen langs Baarland en Borssele voeren,èn van
de schepen, ;è.n van de dijk heel wat tranen gevloeid kunnen
zijn 1
Graag zouden we u meer vertellen over de verdere lotgeval
len van Van de Luijster en zijn metgezellen, doch plaatsge
brek verhindert ons dit.
We hebben reed verteld, dat de rijke boer de overtocht
van 77 personen bekostigd heeft. Of deze allen uit de bur
gerlijke gemeente afkomstig waren, durven we niet beweren.
De gemeentesecretaris is zo vriendelijk geweest, uit de bur-
