^-6
MISDAAD.EN BOETE IN HEINKENSZAND
Lage huisjes, aaneengerijd langs een langgerekte dorps
straat, dat is Heinkenszand, een typisch dijkdorp. Aan de
noordkant ligt het lustoord Barbestein en aan de zuidzij
de de buitenplaats Watervliet, verscholen tussen het groen
Verder komen veel bomen langs dijken en wegen voor en als
grote boscomplexen verspreid liggend in het landschap*
De abelen, essen, olmem en wilgen leveren hout voor boer,
bakker en wagenmaker.
Heinkenszand: een vriendelijk dorp in een mooie omgeving
met rustige, vreedzame landlieden? "De mannen zien er ru
ziezoeker ig, maar minder flink en ongetwijfeld minder zelf-
beheerst uit Als iemand u daar toelacht, kijk hem öf
haar dan met ijskoude blikken aan, of wend uw hoofd af."
Aldus de Vlaamse auteur De Coster.
Neem nu die mooie namiddag van donderdag, 21 juni anno
1792. "Zij waren den Poel ingegaan met de intentie om naar
hunne beesten te gaan zien De schout, Constant Ver
maas, en de schepen, Jan Meijaart. Mogelijk liepen zij langs
Clazien's pad -- later verbasterd tot Clara's pad; aan"
weerskanten beplant met eiken en daarom ook wel Eikenweg
genoemd.verder langs de Brilletjesweelrichting
Baars dorp, om dan via de Noordweg de Gróte Dijk te berei
ken. Vanaf deze dijk hadden zij een boeiend uitzicht over
de groene weilanden, omzoomd met een struweel van1mei- en
sleedoorns. Bij de wandeling werden zij de ganse middag op
afstand gevolgd en bespied door dorpers met kwade bedoe
lingen. Omstreeks half zeven naderden de notabelen het
rustieke dorp. Toen, ter hoogte van het Steene slop, kwam
het tot een uitbarsting van lang opgekropte woede.
Boosaardig was Marien Vermaas, vergezeld door zijn zoon,
voor zijn broer Constant gesprongen: "Heb je; Jan-van Eijke-
ren uit de Nieuwe Craaijert order gegeven om de aschbak
in het Aarden slop leeg te halen?" (ïïoutas en straatmest
vonden eertijds gretig aftrek voor bemesting.) Inderdaad
had de schout die opdracht verstrekt. Tot grote ergernis
van Marinus en zijn zoon, want die hébben daar midden op
de publieke weg "hunne tomelooze driften den teugel ge
vierd en onder een menigte vuiiaartige en hoogst beledi
gende scheldnamen geroepen: je bent een schelm, een
vuildrik, je zijn al den donder maar bocht en vuijlte en
soo kun je mijn koeijen uijt de weije en mijn kersen tiijt de
boomgaard halen .♦♦"♦Overigens bleef het bij dreigemen
ten het kwam niet tot een hündgemeen. Niettemin was de
schout over dit optreden van zijn broer "zeer ontdaan"
De zaak kwam voor de vierschaar van de parochie Hein
kenszand. D© uitspraak luidde: 100.-, overeenkomend©
