- 49 -
HendrickssenIlan Mailliaert en Jacob Janssen bereid
gevonden
En zo ging het gezelschap in een uitbundige stemming
op weg voor de zes kilometer lange tocht naar Kapelle,
op naar de feestelijke maaltijd!
Raar wat een teleurstelling: de vrouw van de waard
was ziek; dus geen maaltijd: aldaer tot Cappelle comen-
de inde gerechtscamer van 't parochiehuysgevonden
heeft Dankaert van der Straten, dat Geert Janssen
jegens David Gillissen; vragende waer is nu die mael-
tijt die gij ons belooft hebt, den voorszeijden David
Gillissen, Dankaert van der Straten ende Jan Willems-
sen daerop antwoorden: de heeren sijn nu vertrocken,
gaet met ons naer Cattendijckedaer sijn de heeren nu
bij malcanderen, daer sal de maeltijt wesen, want de
vrouwe van Anthony van Breeda alhier, sieck is, ende
suit aldaer hebben wat ghij begeert.
Na enig heen en weer praten gingen de mannen naar bui
ten, waar op dat moment juist vier gewapende mannen
aankwamen: met degens ende pistolen, gelijckende
heereknechts, drije van gemeene statuere, ende eene
wat langer sijnde.
Ook verscheen toen de stadhouder met zijn beide die
naars op het toneel, die ze tegen David Gillissen en
Jan Willemssen hoorden zeggen: mannen, U uyre is ge-
comen, ghij moet naer Cattendijcke vertrecken."
Na het gereedkomen van het nieuwe gemeentehuis aan de
overzijde van het kerkplein, ging de betekenis van het
parochiehuis, dat nu geen dienst meer deed voor de of
ficiële gemeenteraadsbijeenkomsten, enigszins achteruit.
Ook het kerkbestuur trof in dit verband bepaalde maat
regelen: de kerk werd vanaf 1875 niet langer afgestaan
om daarin de tiendverhuringen te houden, terwijl de con
sistoriekamer niet meer aan het gemeentebestuur beschik
baar werd gesteld voor de herijk van maten en gewichten.
De vaeten.
In verschillende dorpen in de omgeving zien we de "vaete",
drinkplaats voor het vee, nu omgevormd tot dorpsvijver,
nog midden in het dorp liggen; neem b.v. Kloetinge,
- 50 -
's-Heer Abtskerke, Nisse, Baarland.
In Kapelle is de situatie anders geweest. Er waren
twee vaten in het dorp: de ene halverwege de Oost
straat, de andere aan het eind van de Weststraat, op
de hoek van de Zandweg (nu Dijkwelsestraaten de Goesse-
straat
Dat in Kapelle geen vaete midden in het dorp lag, zal
gelegen zijn in het feit, dat het dorpscentrum bijzonder
hoog gelegen is en zodoende de grondwaterstand ter
plaatse grote practische problemen opgeleverd zal heb
ben om er een drinkput aan te leggen. Er is een oud
verhaal, dat zegt, dat de drempel van de kerkdeur in
Kapelle op dezelfde hoogte ligt als de kruin van de
zeedijk in Kattendijke (uiteraard vóo,r de recente verho
ging tot deltahoogte).
De vaete in de Ooststraat lag het dichtst bij het dorps
centrum en werd, behalve voor het drenken van de paar -
den en het rundvee van de omliggende boerderijen, ook
gebruikt voor de paarden van door het dorp trekkende
reizigers. Steevast werd er gestopt bij de herberg de
Zwaan, waar altijd wel dorpsjongens in de buurt waren
om tegen een geringe vergoeding de paarden naar de
vaete te brengen en er verder op te passen tot de be
treffende reizigers zich in de herberg tegoed hadden
gedaan. Een mooi voorbeeld van zo'n tafereel zien we
op de bekende gravure van het dorpsplein,.
De vaete op het eind van de Weststraat was aan de
straatzijde afgeschermd met een hekwerk, waarop aan de
bovenzijde een zware ligger bevestigd was. In de volks
mond heette dit hekwerk "de baaljes" Het was één van
de geliefde verzamelplaatsen van de jeugd. Deze vaete
is al pirn. 8Q tot 100 jaar geleden gedempt; de vaete
in de Ooststraat heeft dit lot ongeveer 50 jaar geleden
ondergaan
Gistellis
Het slot Gistellis wordt in het boek van Wan IJsseldijk
beschreven op de pagina's 99 e.v.. Over de ligging van
Gistellis, dat we meer als een versterkte buitenplaats
moeten aanmerken dan als een echt slot, laat Wan IJssel-
