26
hangen. De goed doorvoede ambachtsheer ligt onder hem
op de kluiten. Hij staat vlug op en verzekert de heer,
dat hij hem niet heeft bezeerd of geslagen. Hoe kan deze
waarschijnlijk ongeletterde man zijn ongeoorloofde praktijk
anders vergoelijken dan met enig geschreeuw en wilde
gebaren. Er komt daardoor geen sportieve verzoening tot
stand. Na hun worsteling is er niet meer de sfeer, de
zaak in der minne te schikken. De ambachtsheer voelt
zich wel te hard op de stoppels gevallen en de patrij-
zenvanger is blijkbaar meer geneigd, handelend op te
treden dan bekwaam genoeg, zich met woorden enigszins
uit de hopeloze situatie te redden. De zo zeer geprezen
mondigheid van tegenwoordig zal hem totaal ontbreken.
Wat een tijd toenl Van het standsverschil in die dagen
kunnen we ons welhaast geen voorstelling maken; het
moeten in dit geval twee geheel verschillende werelden
zijn geweest. Zo'n ambachtsheer bezat het jachtrecht
binnen zijn territorium en duldde daarop geen inbreuk
van anderen. De straf op een dergelijk vergrijp is voor
Reinnoudt erg zwaar uitgevallen. Hier is een staaltje
van machtsmisbruik ten beste gegeven, zijn we nu geneigd
te denken.
Bij mijn weergave van het gebeuren in de 'Varkenshoek
heb ik gewoon de tekst gevolgd en daarbij telkens mijn
eigen gedachten neergezet, omdat die al lezend vanzelf
opkomen. De tekst boeit, omdat veel daarin niet wordt
uitgesproken. Daardoor gaat er een suggestieve werking
van uit. De gaat er zelf op doordenken; je stelt je
die hele, koddige situatie voor ogen. Een boeiende
tekst kauwt niet alles voor, ze geeft de lezer volop
gelegenheid, veel tussen de regels te lezen. (Op dit"
facet van teksten wijst Hans Warren herhaaldelijk in zijn
scherpzinnig geschreven boekbesprekingen van de PZC.)
Er is veel handeling in de tekst en dat verklaart de
vele werkwoorden erin. Soms gebeuren twee handelingen
bijna gelijktijdig of vlak achter elkaar. Dan komen de ver
slaggever de tegenwoordige en verleden deelwoorden te
hulp: bij sich hebbende, gevolght sijnde, begerende, toe
tredende, dreijgende en lasterende. Het gebruik daarvan
doet nu als stijlmiddel wat archaïsch en primitief aan,
27
maar bij dit primitieve incident misstaat het zo erg nog
niet. Het werkwoord drukt handeling, beweging uit en
als tegenwoordig deelwoord laat het die handeling of
beweging nog even doorgaan als begeleiding van de vol
gende handeling.
G 0 I R L E Drs. 3. BOONMAN
De LEERVONDST, in 1974 op Nieulande gedaan zie
ook p. 28 e.v. jrg XV, V.Z. 1978 is gebleken een
deel van een boekband te zijn, waarop 3 x IHS voorkomt.
Andere stukken leer wijzen op een ingewikkelde beurs,
waarvan weinig te reconstrueren valt.
