Toelatingsexamen
school later zou kunnen beginnen en wat vroeger eindigen, de vrije woensdagmiddag
werd ingeruild tegen de zaterdagmorgen, waardoor je twee vrije dagen achter elkaar
kreeg. De dagen zouden zoveel mogelijk beginnen met minder belangrijke vakken, zoals
tekenen en gymnastiek en natte his. "Als U hij zei U, de slimmerd) meetekent, leest
meneer Stutterheim het vast". Ik tekende, want het leek me wel wat en het was weer eens
iets anders; Don verzamelde nog een paar handtekeningen en legde zijn brief op het bu
reau van de rector.
Naar goed Zeeuws ambtelijk gebruik, hoorde hij niets. Als ik hem bij de fietsenstal
ling tegen kwam, sarde ik hem met "heb je al wat gehoord over je roman?" Don was ech
ter een rechtlijnig denkertje aan wie dit soort sarcasme niet was besteed en zei dat hij nog
wel twee weken wilde wachten "maar dan stuur ik een rappel". En, waarachtig, dat deed
hij. Binnen de verhoudingen van die dagen was dit een haast revolutionaire daad en ik
vreesde dat de zaak behoorlijk uit de hand zou lopen. Ik was al een keer voor drie dagen
'van het bijwonen der lessen uitgesloten' en de geruchten wilden, dat je je dit maar één
keer kon permitteren en dat je bij een tweede keer helemaal niet meer terug hoefde te ko
men. Mijn vader kon ook erg onaangepast reageren op dit soort escapades!
Maar neen. Op een morgen - we zaten net keurig klaar voor Plato - kwam Stutterheim
met z'n bekende verende stap de klas binnen, nam zijn gewone plaats in aan de zijkant
van het lokaal tussen de ramen en tegenover de bedstee, die tot kaartenbak was vertim
merd en begon zonder verdere inleiding. "Enkele leerlingen uit deze klas hebben het no
dig geoordeeld zich aan te sluiten bij de activiteiten van het jongetje Don uit klas I, die
zijn gymnasiale carrière meent te moeten beginnen met een grondige reorganisatie van de
school..." Ik veerde op en begon al naar m'n tas te bukken, want het vervolg kon ik wel
raden: inpakken en wegwezen.
Het viel mee. Voor de ideeën van 'de brave Don' kon hij wel enig begrip opbrengen,
maar de verbindingen in de provincie waren nu eenmaal zoals ze waren en het was niet
zijn taak die te corrigeren. Zo'n 12-jarige jongen kon je dat niet kwalijk nemen, maar wij
als hall-volwassenen hadden beter moeten weten. We hadden ons moeten realiseren dat
het rooster aan een aantal door de gemeente gestelde voorwaarden moest voldoen en dat
het in samenwerking met andere scholen werd opgesteld, omdat sommige leraren aan
meer dan een school werkten en dat ook lokaliteiten bij andere scholen of instellingen
werden gehuurd. Tenslotte wenste hij erop te wijzen, dat hij zolang hij rector was geen in
menging in het beleid door leerlingen zou duldenDe keel verstomde, de adamsappel
maakte op de plaats rust tussen de uitstaande randen van de stijve hoge boord, het nasale
geluid stierf weg, nog een felle blik over de haviksneus naar de voorovergebogen scholie
ren en toen: "Looten, laat horen wat je van het repetaat hebt gemaakt". De zitting was af
gelopen, de routine hernam haar loop. Wat 'de brave Don' van deze finale heeft meege
kregen weet ik niet meer.
Ik ben trouwens aardig afgedwaald, want ik zit nu al in de vijfde klas terwijl ik nog
toelatingsexamen moet doen. Eerlijk gezegd herinner ik me van dat examen niet veel
meer. Iemand, die, zoals later bleek, connecties met het curatorium had, zei dat er maar
17 konden slagen. De eerste klas telde tien banken, goed voor 20 leerlingen. Er moest
ruimte worden gereserveerd voor 3 zittenblijvers, maar het aantal gegadigden voor de be-
24
