Het seinboek van 1803
De eigenlijke seinen werden aan de zeekant gedaan door 1 tot 5 bollen op verschillen
de manieren in de vier hoekpunten en in het midden op te hijsen, net zoals de gaatjes in
een stoof. Op die manier kon men 21 verschillende patronen vormen en dientengevolge
ook evenzoveel "zeeseinen" over scheepsbewegingen overbrengen. Aangezien sommige
van die patronen niet symmetrisch waren, was bij een aantal seinen verschil in het patroon
als de seinmeester naar het noorden of het zuiden keek. In het seinboek staan die dan ook
met tekeningetjes in de seinlijst aangegeven "Noordwaards ziende" of "Zuidwaards zien
de".
Aan 21 berichten had men niet voldoende. Door de seinen aan zeezijde te combineren
met de cijfertekens 1 t/m 5 aan landzijde, kon men er nog eens 5 maal 21 105 extra be
tekenissen aan toevoegen. Geen bol aan landzijde betekende dat men met "zeeseinen" te
maken had; "waarmede men te kennen geeft wat men op zee ontdekt". Een bol aan land
zijde tegelijk met een sein aan zeezijde betekende een "spreeksein" ofwel een dienstme-
dedeling. Hiervan waren er in eerste instantie 7 in gebruik, de rest moest nog nader vast
gesteld worden. "Wanneer het sein nommer 2, dat is twee bollen of lantarens naast elkaar,
aan de binnenzijde wordt geheessen, in dat geval betekenen de 21 seinen, 21 letters van
het ABC,Men noemt dit sein het lettersein, en het teeken van de twee bollen of
lantarens aan de landzijde naast eikanderen, hel letterteeken". Voor de ontbrekende letters
C.F.Q en X gebruikte men de letters K.V.KW en KS. In de instructie staan voorbeelden
hoe men bepaalde letters kan omzeilen door een ander woord te kiezen. Voor "laffaard"
kan men "bloodaard" gebruiken, Texel is Tessel of Teksel, Walcheren wordt Walgeren.
"Nommerseinen" verkreeg men door aan landzijde twee bollen boven elkaar op te han
gen. Bij getallen boven de 20 moest men het sein 20 en 6 achter elkaar geven om zo 26 te
vormen. Door nu de getallen 4 of 5, dat is twee ballen in verschillende "schuinsche
richtingen" aan landzijde te hijsen, kon men nog twee maal 21 andere "betekenissen"
vaststellen. In het Groot Seinboek van de seinmeester Abr Voerman Azn te Zierikzee (14)
zijn er tien nader vastgesteld voor de eilanden Walcheren en Schouwen in combinatie met
het getal 4.
Het drama van 1809 (15)
De situatie op Walcheren met de Hollandse telegraaf langs de kust en twee Franse
semaforen bij Vlissingen bleef gehandhaafd tot de fatale dagen in augustus 1809. De En
gelsen landden toen op Walcheren en richtten in Vlissingen bijna onherstelbare schade
aan met hun bombardement vanuit zee. Onder de dreigende aanval werden de Franse en
Hollandse telegraafposten zeer zwaar op de proeg gesteld (16). Gedurende verscheidene
jaren was er reeds gewaarschuwd vanuit Frankrijk voor een mogelijke aanval op de
Scheldemonding door de semafoorposten van de kapen Blanc Nez en Gris Nez die het
dichtst bij Engeland lagen. Zij signaleerden telkens weer vijandelijke scheepsbewegin
gen. De invasie werd ieder ogenblik verwacht sinds de aanval op het Franse eskader van
Rochefort op 11 april 1809. Overigens wenste de generaal van St Suzanne, de kustcom-
mandant, de berichten over de aanwezigheid van maritieme strijdkrachten ten noorden
van Walcheren alleen maar te willen accepteren door middel van de semafoor van
70
