De telegrafie na 1810
Panorama van Vlissingen.
Het was in die tijden gebruikelijk om van bepaalde landschappen, stadsgezichten of
belangrijke evenementen zogenaamde "Panorama's" te schilderen. In 1880 maakte de
schilder Mesdag vanaf het Seinpostduin in Scheveningen het nu nog, waarschijnlijk enige
in Europa bestaande panorama van Scheveningen.
Aan het Leicester Square in Londen was destijds ook een panoramagebouw gevestigd
dat geëxploiteerd werd door Mr. Barker. In dat gebouw konden twee panorama's tegelijk
in twee boven elkaar gelegen aparte ronde zalen getoond worden. Een daarvan, een pano
rama van Vlissingen uit 1809 tijdens het bombardement door de Engelsen is tussen maart
1810 en 30 movember 1812 ten toon gesteld geweest (18). Het oppervlak was 250 vier
kante meter. Ter vergelijking: het Panorama Mesdag is 1680 vierkante meter, 14 meter
hoog met een diameter van 36 meter. Op Barker's Panorama zijn duidelijk de formaties
aanvallende schepen en de gevolgen van het bombardement aangegeven. De branden van
de Franse kerk en de Oostkerk, een brand op de Grote Markt en de "Tower of the Stad
house, on which was a Telegraph" zijn duidelijk te onderscheiden. Zelfs de seinposten
van Westkapelle. Domburg en Oostkapelle zijn aangegeven. Fort de Haak verdwijnt
achter de rook van het bombardement van Veere.
Na de terugtocht van de Engelse troepen en de inlijving van Nederland bij Frankrijk
namen de Fransen de kustbeseining krachtig ter hand. Ook werd in 1810 de Chappe tele
graaflijn Parijs, Rijssel, Brussel via Antwerpen doorgetrokken naar Amsterdam met een
zijlijn Antwerpen - Vlissingen.
De Chappe telegraaflijn Antwerpen - Vlissingen liep langs de zuidkant van Zeeuws-
Vlaanderen, om geen hinder te ondervinden van de Semafoorlijn op de linker Scheldeoe-
ver. De lijn liep van Antwerpen via Melsele, St Gillis-Waas en dan vermoedelijk via St
Jansteen en Axel over Assenede naar Watervliet. Er is geen archiefmateriaal meer aanwe
zig om aan te kunnen tonen dat de Chappe telegraaf in Groede op de toren gestaan heeft,
maar een met de hand geschreven bericht uit het inmiddels opgeheven Advertentieblad
(Z.Vlaanderen) van 17-6-1949 luidt:
"De toren van de NH Kerk werd door Napoleon gebruikt voor berichtgeving. Tele
foon was er toen nog niet 19). In het archief van Vlissingen is correspondentie aanwezig
van de Heer Flocon. "Inspecteur Télégraphique Chargé de 1'Etablissement de la Rammi-
fication de Flessengue", gericht aan de burgemeester 20). Een brief van 23 maart 1810 be
treft het verifiëren van rekeningen over de leveringen van lood en werkloon te Groede en
Vlissingen. Deze brief liet Flocon achter in Watervliet in de hoop dat hij te bestemder
plaatse zou komen. Het lood werd wellicht gebruikt om de dakaansluitingen van het sein
huis waterdicht af te sluiten. In Vlissingen is lang onbekend gebleven waar de Chappe te
legraaf precies gestaan heeft, maar ook hier bracht een brief van Flocon - een zeer beken
de inspecteur en later directeur van de Chappe telegraaf in Straatsburg en Parijs uitkomst
21). Op 16 januari 1810 schrijft hij aan de burgemeester dat de Kleine Kerk, gezien zijn
ligging hem het meest geschikt voorkomt om de telegraaf op te plaatsen. De Kleine Kerk
is eveneens door het bombardement van 1809 beschadigd en in onbruik geraakt. Hij ver
zoekt dan de burgemeester aan de timmerman "Vinkelman" opdracht te geven de bescha-
72
