De zonnewijzers van Middelburg
hoeveel die tijdvereffening nu eigenlijk bedraagt, is in onderstaande tabel aangegeven
voor de le en de 15e van iedere maand hoeveel minuten er bij de afgelezen tijd op de zon
newijzer opgeteld of afgetrokken moeten worden om de juiste klokketijd te vinden.
le
15e
le
15e
jan
3
10
juli
3
6
febr
14
15
aug
6
4
maart
13
9
sept
0
-5
april
4
0
okt
-10
-14
mei
-3
-4
nov
-16
-15
juni
-3
0
dec
-10
-4
25 dec
0
Tabel voor tijdvereffening
Voorbeeld: Als men op 15 maart op Walcheren een zonnewijzer X uur aan ziet wijzen, dan is het X uur 9 mi
nuten 46 minuten 10 uur 55 minuten klokketijd. Als dat niet zo is dan staat de zonnewijzer niet goed op
gesteld. In het algemeen kan men zeggen: De afgelezen tijd op een zonnewijzer of - de tijdvereffening de
lengtecorrectie in de zomer 1 uur is de klokketijd.
In Middelburg zijn enkele interessante historische zonnewijzers bewaard gebleven
waarover veel valt te vertellen.
Stadsschuur
Aan de gevel van het gebouw van de Magazijndienst van Gemeentewerken, Stads
schuur 2, is een houten verticale zonnewijzer voor "Den Middelbaren tijd"' aangebracht.
Daarop zijn heel wat gegevens te vinden.
De zonnewijzer is op het zuiden gericht, iets oostelijk afwijkend, zodat de stijl een
beetje scheef staat. De bovenkant van de stijl eindigt niet bij een zonnetje, zoals men zou
denken, maar bij de poolster. Langs de rand is een verdeling in hele en halve uren aange
bracht van 6 uur voormiddags tot 5.30 in de namiddag, en bij de bovenkant van de stijl in
kwartieren. Hij geeft de ware plaatselijke zonnetijd aan. dus voor de klokketijd moet men
er in de winter 46 minuten bijtellen en in de zomer 1 uur en 46 minuten.
Op de uurlijnen zijn de 8-vormige lussen getekend. Dat zijn tijdvereffeningslussen.
grafische voorstellingen van de reeds eerder genoemde tijdvereffeningstabel. De lengte
van de stijl is zodanig gekozen dat de schaduw van de punt op de lus de middelbare tijd
aangeeft.
De horizontale, paraboolvormige lijnen zijn de datunrlijnen. In de winter, als de zon
laag aan de hemel staat, volgt de schaduw van de punt van de stijl de bovenste lijn. en in
de zomer de onderste. In het voor- en najaar is dat de middelste rechte lijn.
99
