Het jaartal 1682 roept enige vragen op, want in die tijd waren tijdvereffeningslussen
nog niet bekend, en de "middelbare tijd" is pas in 1840 ingevoerd. De onbekende maker
kan in 1682 wellicht aan de hand van bekende gegevens een verticale zonnewijzer ge
maakt hebben zonder die lussen. Deze zonnewijzer is zeker niet vervaardigd door de
Middelburgse astronoom Philippus Lansbergen (9), zoals in de verklarende tekst bij de
zonnewijzer staat.
Zonnewijzer aan de Stadsschuur te Middelburg. De foto is gemaakt op 28 maart 1991 om 10.35
uur (foto J T.H.C. Schepman)
In 1843 verscheen er een boekje van L. Janse Bzn. (10) over de berekening en con
structie van zonnewijzers voor de "middelbare tijd" (11). Hij heeft waarschijnlijk de be
staande zonnewijzer voorzien van datum lijnen en tijdvereffeningslussen. Janse was een
gezworen landmeter en opzichter bij de "Stads Fabricage" (12) te Middelburg. In de
voorrede schrijft hij dat hij al in 1840 "eene afteekening van een zonnewijzer vervaardig
de" en dat deze in april 1842 geplaatst is. Janse beschrijft uitvoerig de toepassing van zijn
theorie op de zonnewijzer in de doorgang van de Stadsschuur te Middelburg. Die moei
lijke berekeningen met behulp van logarithmen voeren wij nu met onze zakrekenmachi-
ne in een mum van tijd uit.
100
