plein. Het is alleen veel kleiner. Heel klein en intiem moet dit mediene-sjoeltje (synagoge
in de provincie) zijn geweest. Zeker iedere Sjabbat maar ook op vele andere dagen wer
den hier gemeenschappelijk de gebeden gezegd die horen bij het tradionele joodse leven.
Men gaat niet naar de synagoge om naar een rabbijn te luisteren maar om onder leiding
van de chazzan, voorzanger, de verplichte gebeden uit te spreken. Zo gaat dat nog in ieder
groter joods centrum en zo ging dat vroeger ook in Middelburg. En was de Middelburgse
synagoge sinds de regering van Koning Willem I niet een van de twaalf Nederlandse
hoofdsynagogen?
Het interieur van de synagoge, gefotografeerd in 1905 ter gelegenheid van het tweehonderdjarig
bestaan van de synagoge (foto Zeeuws Documentatiecentrum
Totdat de oorlog ook over Zeeland raasde en in mei 1940 een groot gedeelte van de
binnenstad in de as legde. Wie de gevelwanden van de Herenstraat en de Sint Janstraat
kritisch bekijkt en zich realiseert welke gevels nieuw zijn, realiseert zich dat ook de sy
nagoge in mei 1940 bijna was verwoest.
De oorlog bracht dramatische veranderingen teweeg. Een aantal joodse families
vluchtte met de terugtrekkende geallieerde legers mee en de achtergeblevenen zouden
snel ondervinden dat met de komst van de Duitsers hun leven ingrijpend was veranderd.
Toen in 1942 de Middelburgse joden naar Amsterdam werden verbannen, om later te
worden gedeporteerd, bleef de synagoge leeg achter. Men was er nog wel in geslaagd een
aantal kostbaarheden in veiligheid te brengen. Twee Torahrollen, wetsrollen, zouden de
oorlog overleven. Een rol is in gebruik in een Brabantse synagoge, de andere bevindt
10
