Het gebouw
Zo werd de synagoge tot een aanfluiting voor de monumentenstad Middelburg. Nu is
zij niet meer toegankelijk, maar met een hekwerk afgesloten om vandalisme geen kans
meer te geven.
Wie in de Herenstraat zoekt naar de synagoge zal het toegangspoortje niet kunnen
missen. Duidelijk staan daar boven de deur van Herenstraat nummer 14 enkele He
breeuwse letters.
In transcriptie:
Beet Hakenesset
Djnat THLL lfaq
In het Nederlands:
De synagoge (eigenlijk: huis van samenkomst)
jaar THLL volgens de kleine telling.
De tweede regel vraagt enige toelichting. In het Hebreeuws heeft iedere letter, en dus
ook ieder woord een bepaalde cijferwaarde. Zo heeft de eerste letter van het Hebreeuwse
alfabet, de Alef, cijferwaarde een: de vijfde letter, de Hee, cijferwaarde vijf (een heitje is
dan ook een munt van vijf stuivers); de tiende Ietter. de Jod. heeft cijferwaarde tien (een
joetje is een tientje). De synagoge werd gebouwd in het jaar 5465 van de Hebreeuwse
jaartelling en dit jaartal kan volgens de kleine jaartelling, waarbij de duizendtallen wor
den weggelaten, worden aangeduid met de Hebreeuwse letters:
Taw 400
Hee 5
Lamed 30
Lamed 30
Zo staat het woord THLL voor het jaartal (5)465.Het woord THLL is tevens de aan
voegende wijs van het woord loven of prijzen en het is een van de laatste woorden van
psalm 150 waarvan de laatste zin luidt: "Al wat adem heeft love de Here, Halleluja".
Dit woord LOVE. THLL, vinden wij nu als jaartal boven het poortje van de synagoge.
De gangbare jaartelling begint in het jaar 3760 van de Hebreeuwse jaartelling, die overi
gens uitgaat van het uit de Bijbel berekende jaar van de schepping en daarom ook wel
wordt aangeduid met de letters A.M. (ANNO Mundi). Hieruit blijkt dat het bouwjaar het
jaar 1705 A.D. (ANNO Domini) is.
Achter de deur aan de Herenstraat ligt een smalle gang die leidt naar de eigenlijke sy
nagoge en waarvan het eerste gedeelte overdekt is. Via deze gang komen wij eerst bij de
restanten van het mikwe. het rituele bad. dat bij iedere orthodox-levende joodse gemeen
schap een belangrijke plaats inneemt. Vroeger was een joodse gemeenschap zonder mik
we ondenkbaar. Het gebruik van het mikwe heeft niets met hygiëne maar alles met rituele
reinheid te maken. Het wordt gebruikt om vaatwerk te "kasjeren", dat wil zeggen, ge-
12
