se vormen en materialen terugkeren. De plaats van de Biema kan in de vloerafwerking
worden aangeduid terwijl ook het sober uit te voeren koepelplafond aan deze plaatsbepa
ling, in het midden van de synagoge, bijdraagt. De synagogeruimte zal overigens zonder
vaste inrichting, met een sobere, strakke afwerking worden uitgevoerd. De Biema kan
daarin een verplaatsbaar, eigentijds element zijn.
Het contrast tussen het gereconstrueerde exterieur en het in eigentijdse vormen inge
vulde, sobere interieur drukt de breuk in de geschiedenis van de synagoge uit en symbo
liseert daarmee de geschiedenis van de joodse gemeenschap. De vormgeving van de nieu
we, eigentijdse Arke-omlijsting kan eveneens op deze bewogen geschiedenis inspelen.
Het Mikwe leent zich, doordat nog relatief veel van de badruimte resteert, voor com
plete restauratie van het interieur op de begane grond. Hierbij wordt niet nagestreefd het
Mikwe weer voor ritueel gebruik geschikt te maken; dit zou de naleving van zeer uitge
breide bouw- en uitvoeringsvoorschriften en intensief toezicht vereisen. In de gerestau
reerde toestand vormt het echter een zeer bijzonder en essentieel onderdeel van de syna
goge met grote historische waarde vanwege de, in het joodse geloof gewortelde, beteke
nis en symboliek.
Om de synagoge in de toekomst geschikt te maken voor de verschillende doeleinden,
ontkomt men er niet aan hedendaagse voorzieningen te treffen zoals enkele toiletten en
een kleine keukenruimte. Om zo min mogelijk afbreuk te doen aan zowel het karakter als
ook aan het beschikbare vloeroppervlak, is er voor gekozen deze functies onder te bren
gen op de verdieping van het Mikwe, waar zich vroeger de consistorie bevond. Een uiterst
sobere, transparant uitgevoerde ruimte vormt de verbinding tussen de synagoge en het
Mikwe, zodanig dat de historische scheiding van deze gebouwen herkenbaar blijft. Deze
ruimte vormt tevens de entree met boven haar deuren een natuurstenen band waarop ter
nagedachtenis aan de bouw, verwoesting en herbouw van de synagoge de betreffende
jaartallen te lezen zullen zijn.
19
