Het carillon wordt elke donderdag, op marktdag, van 12 tot 13 uur en in de maanden
mei tot september op zaterdag van 11 tot 12 uur bespeeld. In de zomer is de Lange Jan
voor het publiek opengesteld en kan de toren worden bestegen tot aan de torenkamer, on
der de cabine van de beiaardier.
Middelburg, de stadhuistoren
Het Middelburgse stadhuis heeft geen carillon, maar verdient toch onze aandacht. In
de toren hangen twee klokken, een voor het hele, en een voor het halve uur, maar vroeger
heeft er wel een klokkenspel gehangen. In 1526 werd aan de klokkengieter M. Waghe-
vens opdracht gegeven een beiaard te gieten. Deze schijnt daarmee niet veel succes te
hebben gehad, want in 1529 werd een zekere Stalpaert voor een nauwgezette keuring er
bij geroepen. De afloop is niet bekend, maar wel dat het spel met de noorderzon is ver
dwenen. Was het misschien deze Stalpaert die op het idee kwam om. als compensatie
voor het verlies van het klokkenspel, een voor die tijd vernuftig mechanisme op de toren
aan te brengen? Kijk maar eens onder de wijzerplaat als de klok slaat: Twee paarden met
gewapende ruiters stormen bij elke uurslag op elkaar af en twee krijgers te voet doen het
zelfde bij het halve uur. Haalde Stalpaert deze paarden van stal om tot in lengte van eeu
wen nog van zich te doen spreken? Het blijft een vraag. Maar het is toch zeker de moeite
waard om er even bij stil te staan en het spektakel in ogenschouw te nemen.
Vlissingen, de Sint Jacobstoren
Ook deze toren kan in de zomermaanden door het publiek worden beklommen. Men
komt dan uit op de trans en heeft daar vandaan een prachtig uitzicht op de Schelde. Met
een verrekijker kan de beloodsing van de schepen geobserveerd worden.
Het carillon verkeert helaas in een deplorabele staat en is hard aan revisie toe. Het is
voor een beiaardier geen genoegen om het te bespelen. Extra bespelingen worden niet
meer georganiseerd en gastbciaardiers niet meer uitgenodigd.
Het vorige carillon was in 1913 gegoten en geleverd door de Engelse firma Taylor uit
Loughborough. Het was aangeschaft omdat in 1911, ook weer door brand, kerk en toren
waren verwoest. Hel carillon telde 33 klokken, een drie-octaafs spel. en moet fraai van
klank zijn geweest. In 1943 sloegen de Duitsers hun begerige ogen er op om hel in de
smeltkroes te laten verdwijnen.
In 1949 besloot de gemeenteraad de firma Petit en Fritsen opdracht te geven een nieu
we beiaard te gieten. De Nederlandse Orgel- en Klokkenraad werd ook hier adviseur en
in 1951 kon het carillon in gebruik worden genomen. Het telt 47 klokken en heeft als
grondtoon d'. Het gewicht van die klok is circa 1721 kg. Als randschrift is gekozen voor:
"Eenmaal verstomd door ruw geweld, na 8 jaar in zijn eer hersteld, verkondt de toren an
dermaal, de vrijheid in de klokkentaal". De grootste klokken, c, d en e, worden ook als
luidklokken gebruikt. De es ontbreekt, zoals op vele beiaarden.
Beiaardier werd PH. Broerse, in 1979 opgevolgd door K. van Eersel. een jaar later
door H.G, van Putten. Vlissingen heeft een actieve "Werkgroep Beiaardconcerten", die
zich zeer beijvert voor het spoedig in goede staat brengen van dit toch ook mooie klok
kenspel. Concerten zijn er, zolang het gaat. op vrijdagen van 11 tot 12 uur.
90
