den gemaakt, want het alternatief was een gevaarlijke oversteek naar het lieve verre vaderland waar ze opnieuw moesten beginnen. Ondanks de goede wil van de kerkelijke organen van Walcheren om te helpen bij de opbouw, bleef het kolonisatiestreven van de VOC beperkt. Niet een grootschalig en god zalig voorbeeld in de verte, maar een effectieve handelspost, dat was haar primaire doel. Daarin paste ook de Walcherenaren een bescheiden plaats. De Walcherse deputaten waren zich maar al te goed bewust van hun beperkte mogelijkheden. Elders in Zeeland zal de situatie niet anders zijn geweest. Toen zij in 1622 de naburige classis Schouwen om een predikant vroegen om met de VOC uit te zenden, verzuchtte men daar: waar moeten we die in onze kleine provincie vandaan halen? Zestien jaar later, in 1638. beschouwde men in Zierikzee het leveren van een enkele predikant nog steeds als een aderlating. Het aandeel in de zending en kolonisatie vanuit Walcheren en andere regio's was beperkt. Zou het niettemin niet interessant zijn om deze themata eens over Zeeland in z'n geheel te bestuderen? USU u* De afbeeldinghe vanden Bazar oft groote merckt tot Bantam, een veder coopmanschap op zyne plaetse daer zy eyghentlijck te coope staet met een Alphabet afgeteijckent aldus: A. Js daer de Meloenen, Consomeren ende Cocos vercocht worden. B. Js daer zy de Suijcker ende Honich in potten vercoopen C. Js de Boon merckt. D. De Bambus oft Riedt merckt. E. De plaetse daermen de Crisen, Sabels, Spiessen ende Bassen vercoopt. F. Js daer de mans Lijnwaet vercoopen G. Daer de Vrouwen Lijnwaet vercoopen. H. Zijn cramen daermen allerlev Speceryen, Droogeryen ende allerley saden vercoopt. I. De cramen daer de Bengallen ende Cusaraten veellerley yserwerck ende maeldery2' vercoopen. K. Der Chineser Cramen. L. De vleesch cramen. M. De Visch-merckt. N. De fruijt merckt. O. De groen oft Vermoes merckt. P. De Peper merckt. Q. De Ayun ende Loock merckt. R. De Rijs merckt. S. De plaetse daer de Coopluyden ende aventuriers wandelen. T. De Juweliers cramen. V. De vreemde scheepkens met allerley eetbaer ware. X. De Hoender merckt. De Bazar of Grote Markt van Bantam, eind 16e eeuw. Uit de legenda blijkt de vergaande speciali satie. (De eerste schipvaart der Nederlanders naar Oost-Indië onder Cornelis de Houtman, 1595- 1597,1, uitg. doorG.P. Roujfaer en J.W. IJzerman, s-Gravenhage 1915). 113

Tijdschriftenbank Zeeland

Walacria | 1993 | | pagina 115