Walcheren krijgt de primeur van een grootscheepse herverkaveling, gevat in een speciale
wet. Pas later komt bij ruilverkavelingen elders in Zeeland het milieuverzet in verzet. Bij
de eerste tekenen hiervan hoor ik Commissaris De Casembroot ironisch zeggen: De ruil
verkaveling bij Axel kan, denk ik, niet doorgaan; er schijnt een bever te zitten.'
Cultureel is er enige opleving. De Zeeuwse Volksuniversiteit wordt opgericht en richt
zich met lezingen vooral op de volksopvoeding. In Middelburg speelt de film 'In de tuin
van Allah' met Dietrich en Boyer. Kinderen beneden de achttien worden in die tuin niet
toegelaten. Geallieerde soldaten krijgen een Liberty Variety Show aangeboden. Ik lees in
de krant terug dat ik de master of ceremonies ben geweest. De Tribunalen veroordelen de
veelal kleine politieke delinquenten.
Over de toekomst wordt nog niet erg diep nagedacht. De Stichting Herstel Zeeland wordt
opgericht, voorloper van het Economisch Technologisch Instituut. Ze houdt zich onder
meer bezig met de toewijzing van autobanden en de miezerige schadevergoedingen. De
Stichting Herbouw Walcheren en het Streekbureau Walcheren zetten zich in voor een
planmatige opbouw. Hetzelfde doet de Snelcommissie Walcheren met een baanbrekende
planologische studie. En niet te vergeten de internationale actie 'Plant een boom op
Walcheren'.
Begin 1946 verschijnt de brochure 'Er op of er onder' van de ingenieurs De Vink en De
Ranitz. Zij geselt de apathische instelling en geeft lijnen aan voor een vernieuwing van de
economie. Opvallend is het al eerder gedane voorstel de Bevelanden en Walcheren - het
latere Drieëilandenplan - met elkaar te verbinden.
Ook wordt de strijd tegen het sterke geografische particularisme aangebonden: het land
van Hulst tegen Hulst, Hulst tegen Terneuzen en Terneuzen tegen de 'regenten van
Middelburg'. Daar zijn we nog niet verin gevorderd.
Uitbreidingsplannen komen tot stand voor Middelburg - met een nieuwe brug over het
kanaal en een (nog altijd verwachte) rondweg ter hoogte van de begraafplaats! -, voor
Vlissingen en-door metselaar Roelse-voor Westkapelle. In 1947 neemt de Maatschappij
voor Nijverheid en Handel het initiatief tot een groot congres over de Toekomst van
Zeeland, dat velen heeft geïnspireerd.
Het voorgaande verhaal geeft de sfeer aan waarin nu de ontwikkeling van Walcheren
documentair aan de orde komt. Zeeland werd langzaam wakker en attent op zaken van
langere termijn. Helaas is de watersnoodramp van 1953 een nieuwe schok en pas dan
komt er een operationele visie op wat structureel nodig is.
Demografie
Walcheren deelde tot in de jaren zestig in de stagnatie die ook Zeeland kenmerkte. Het
belangrijkste kengetal voor de sociaal-economische ontwikkeling van een gebied is het
inwonertal. Van 1940 tol 1990 nam Nederland toe van 8,8 tot 14.9 miljoen inwoners, dat
is met 69%. Voor Zeeland waren deze cijfers 255.000 en 356.000, een groei van 39%.
Walcheren groeide van 70.300 lot 109.205 inwoners, dus met 55%. Voor de Kanaalzone
Walcheren - de twee steden plus Souburg - gelden de volgende cijfers: van 46.800 tot
84.300 inwoners en 80% en voor het platteland van Walcheren van 23.500 tot 25.900
inwoners of 10%. Dat laatste is vergeleken met andere landbouwstreken geen slecht cij
fer.
40
