De Joodse begraafplaats aan
de Walensingel te Middelburg
A. Vos
Verspreid over het gehele land liggen begraafplaatsen die in stilte getuigen
van een joods verleden. Dikwijls zijn zij de enige zichtbare restanten van
wat eens bloeiende joodse gemeenschappen waren. Ook Zeeland telt enke
le van deze monumenten. In Goes en Zierikzee vinden wij er een. In
Vlissingen zelfs twee. In deze steden zijn de synagogen verdwenen maar de
begraafplaatsen zijn er nog. Op de joodse begraafplaatsen van Vlissingen,
Goes en Zierikzee is al tientallen jaren niet meer begraven maar toch ver
tellen zij het verhaal van een vrijwel verdwenen gemeenschap. Reeds voor
de Tweede Wereldoorlog hadden kleine joodse gemeenten, kehillot, te kam
pen met het feit dat velen wegtrokken naar de randstad en, in mindere mate
toch ook wel, met assimilatie. Vooral gemengde huwelijken hebben de assi
milatie bevorderd. En wat er in het begin van de jaren veertig over was van
de vroegere kehillot zou in de oorlog worden weggevaagd. Ook
Middelburg kent twee joodse begraafplaatsen waarvan er een, de
Portugees-Israliëtische aan de dodengang, elders werd beschreven. De
andere, de Asjkenazische, oorspronkelijk alleen bestemd voor joden wier
voorouders uit Midden- of Oost-Europa kwamen, is nog steeds in gebruik.
Aan de Walensingel van Middelburg ligt deze begraafplaats ingeklemd tus
sen de Tangent, een verkeersader, en een park dat vroeger onderdeel was
van het bolwerk van Middelburg. Doordat de 'Halachahde joodse tradi
tie gebaseerd op Torah en Talmoed, het ruimen van graven verbiedt en de
overheid dit respecteert, zijn beide begraafplaatsen blijven bestaan en vor
men zo een documentatie van joodse begrafeniscultuur. De begraafplaats
aan cle Walensingel vertelt het versteende verhaal van de joodse gemeen
schap van Middelburg, vanaf haar ontstaan in de 17de eeuw tot op deze
dag.
50
