goed bekend is niet de verschillende gebruiken die behoren bij het begrafenisritueel. Pas
na de begrafenis is het toegestaan te condoleren en in orthodoxe kringen wordt ten huize
van de overledene nadien gedurende zeven dagen 'sjiwwe gezeten'. Zittende op de grond
of op heel lage bankjes worden heilige teksten bestudeerd. Ongeveer een jaar na het over
lijden wordt een steen op het graf aangebracht en ook bij deze steenzetting behoort een
bepaald ritueel met voorgeschreven gebeden. Deze laatste plechtigheid markeert in zeke
re zin de afsluiting van het rouwproces.
Vroeger was het een bekend gebruik om op de steen, als eerbewijs aan de overledene, een
steentje te leggen. Ook dit gebruik wordt in Middelburg nog wel in ere gehouden.
Enkele meters achter de jongste graven staan ook de beide oudste stenen, daterend uit
1760. Beide stenen zijn duidelijk herkenbaar aan de fraaie vorm die kenmerkend was voor
de periode die voorafging aan de Franse Revolutie.
Vanaf deze stenen tot aan het metaarhuisje staan stenen uit het einde van de 18de en het
begin van de 19de eeuw. Dit oostelijk gedeelte is het oudste deel van de begraafplaats.
Opschriften in het Nederlands ontbreken hier nagenoeg.
De meest voorkomende naam op de begraafplaats is de naam Boasson die door verschil
lende joodse families werd gedragen. In Middelburg is deze naam definitief geschiedenis
geworden. Het bankiershuis Boasson bestaat al lang niet meer en de textielwinkel
Boasson overleefde de oorlog niet. Net zomin als de textielhandelaar Boasson zelf die tot
in 1940 wethouder was van Middelburg maar die in Polen de dood vond.
Een andere telg van de familie Boasson, Charles, vertrok in de jaren dertig naar het toen
malige Palestina waar hij bij de onafhankelijkheidsoorlog van Israël een belangrijke rol
speelde voor het belegerde Jeruzalem. Hij regelde in deze stad, toen deze geheel geïso
leerd dreigde te geraken, de drinkwatervoorziening. Later maakte hij carrière als jurist en
verkreeg internationale bekendheid.
Onlangs is deze Charles Boasson nog eens terug geweest in de stad waar zijn familie was
ingeburgerd. De stad waar hij op dertienjarige leeftijd Bar Milswe, zoon der wet, werd en
waar een groot deel van zijn familie begraven ligt.
Op het Beet Chajiem van Middelburg, het huis der levenden.
Literatuur
Documentatie van de begraafplaats in het gemeentearchief.
a. Overzicht der zerken op de Joodse Begraafplaats Middelburg.
b. Vertaling der zerke-opschriften Joodse Begraafplaats Middelburg.
Brocke. M.. 1986: Jdische Friedhfe. ein Leitfuden. UniversittGH Duisburg.
Sefer chajim lanefesj. Uitgave van de Vereniging.
'Het Joodse begrafeniswezen te Amsterdam, 1989. Amsterdam.
62
