Hijsen in Middelburg, een verhaal over oude stadskranen
nog £.200,-Vls. Het gehele perceel grensde aan de achterzijde aan het
Molenwater, nu de Zuidsingel. Daar bouwde hij in 1735 zijn woning 'De
Globe' en zijn 'Sterretoren' of observatorium op de aan hem toebehorende
grond.
Jan de Munck is 28 jaar in functie geweest. Eind 1758 verzocht hij wegens
zijn hoge leeftijd ontslag als stadsarchitect.
Hij overleed 24 februari 1768 op tachtigjarige leeftijd en werd in de Oost-
kerk begraven in het graf no. 65-66. Hij had deze graven tot één graf laten
maken om als familiegraf te dienen.
Een spek-takelstuk
Op 4, 5 en 6 mei 1746 werd de nieuwe kraan opgebouwd. De hele con
structie moet in onderdelen op de werkplaats gemaakt zijn, zodat in drie
dagen de hele kraan, maar zonder buitenbetimmering, gereed was. De
oude foto, uit circa 1860, laat goed de buitenkant van de kraan zien en
stemt overeen met de prenten van de kraan. Welke aannemer de kraan
gebouwd heeft is niet bekend, evenmin als de prijs. Aan de noordzijde in
de kraan onder het treerad werd ter ere van Jan de Munck een blauwstenen
zerk gelegd die de namen droeg van de toen in functie zijnde kraankinde
ren. In 1986 werd deze steen ontdekt tussen puin dat voor verharding van
een bedrijfsterrein werd gebruikt. De steen ligt nu in het plantsoentje op de
Dam. Op deze gedenksteen, die op 5 november 1746 werd geplaatst, staat:
"Zo is op heden van de Ed. Acht. Heeren en Regeerders dezer stad
Middelburg gevolgd hetfraaye en ackurate model geinventeerd door haar
Ed. Stadsarchitect Jan de Munck, gesticht deze nieuwe kraan, ter nage
dachtenis hebben wij gezamenlijke kraankinderen onze namen laten gra
veren."
1721 P. de Vos 1727 M. Slotenmaker 1736 J. Ollendijke
1721 J.deBoodt 1727 J.J .van Ruijnen 1737 J.Krane Witte
1722 J.deCroo 1730 N.Texte 1739 A. Schippers
1725 N. Vermeer 1731 L. van Helden 1740 C. Reynouds
In de 18de eeuw ging het over het algemeen goed met de welvaart van
Middelburg. Handel, scheepvaart en landbouw droegen daaraan bij, maar
op het laatst van die eeuw en in de 19de eeuw kwam de klad er in en ging
het bergafwaarts. De Bataafse Republiek en de Franse bezetting en inlij
ving (1795-1813) brachten Middelburg geen voordeel. Er ontstond grote
armoede en werkloosheid. Krampachtig werd gezocht naar herstel van de
welvaart, ondermeer door het graven van het kanaal naar het Sloe, zuide
lijk van Veere. Ontsluiting van Walcheren door het aanleggen van een
spoorlijn en het graven van het kanaal door Walcheren stuitte aanvankelijk
op veel bezwaren, onder meer door het tractaat met België. Zo komen we
121