Bert Teunis
De mannen gescheiden van de vrouwen. Kinderen tot tien jaar hij de moe
ders. Ouders en echtgenoten die niet wisten hoe het met hun man of
vrouw, hoe het met hun kinderen ging. waar ze waren, wat hun lotgevallen
waren. Midden in Batavia was een van de Japanse vrouwenkampen, waar
Nederlandsen met hun jonge kinderen waren opgesloten. Bert Teunis was
de eerste Nederlander vanuit het moederland die het ervoer, die het kamp
bezocht. Kleine kinderen die op hem afkwamen, roepend of hij hun
'pappa' was - nee dat was hij niet: het is een beeld dat Bert emotioneel zo
diep heeft geraakt, dat hij er bijna veertig jaar later bij het vertellen van die
gebeurtenis nog geroerd door raakte.
De eerste jaren in Batavia waren ten dele een familiegeschiedenis - hereni
ging met een doodgewaande zus -. ten dele een avonturenverhaal - alleen
al hoe hij samen met de oorlogscorrespondent Alfred van Sprang als
Amerikaan vermomd in een jeep met Amerikaanse vlag door de linies van
het nationalistische bevrijdingsleger drong -vooral een episode die hij in
het kielzog van luitenant-generaal Van Mook, de laatste landvoogd, mee
maakte. Het waren de jaren voorafgaande aan de officiële ondertekening
van de onafhankelijkheidsverklaring in het paleis op de Dam in Amster
dam in december 1949, onder anderen in aanwezigheid van koningin
Juliana. Bert was daar persoonlijk getuige van. Dat was geen vijfentwin
tig, maar vier jaar na het uitroepen van de onafhankelijkheid door
Soekarnoop 17 augustus 1945.
In het Nederlands Oost-Indië was Bert Teunis hoofd van de politieke voor
lichting van de RVD. Hij heeft vóór en in die tijd ook de Nederlands-
Indische Radio Omroep mee opgezet. Er zijn kostelijke verhalen over te
vertellen.
Op instigatie van Van Mook is Teunis naar de Verenigde Staten gegaan,
zeg maar om de publieke opinie voor het Nederlandse standpunt inzake
Indonesië te beïnvloeden. Hij heeft er een tijd meegemaakt die nu net zo
'historisch' is als zijn eerdere en latere jaren in Batavia/Jakarta. Zijn ont
moetingen met dr. RJ. Koets, directeur van het kabinet van Van Mook, eer
der leraar oude talen in Batavia en als zodanig leermeester van Hella
Haasse, later hoofdredacteur van 'Het Parool' en wethouder/loco-burge-
meester van Amsterdam en met dr. L.M. Jaquet, hoofd voorlichting
Binnenlands Bestuur, later gezant in Rome, zijn voor Bert ankerpunten in
zijn latere herinneringen. Het worden bovendien vrienden in zijn uitge
breide kennissenkring met wie hij contact blijft houden: vertegenwoordi
gers van een historische generatie! Beiden zijn inmiddels overleden. Koets
op 12 mei 1995 op 93-jarige leeftijd, Jaquet op 18 juli; hij werd 83 jaar.
Het hoogtij van de twintigste eeuw raakt haar hart kwijt. Straks resten
slechts de objectieve beschrijvingen uit tweede of derde hand.
19
