Een kaai van negen huizen
Daarbij dacht men aan een nieuwe haven in Vlissingen, door een kanaal
verbonden met Middelburg en van sluizen voorzien. Een haven die voor de
zeehandel beter toegankelijk zou zijn dan - destijds - de havens van
Rotterdam en Amsterdam. Het plan voorzag in een geregelde vaart van
raderstoomschepen van Queensborough naar Vlissingen en vice versa als
mede in een spoorlijn van de Vlissingse haven naar Venlo, met aansluiting
daar op Duitse lijnen. Het ontbrak de initiatiefnemers niet aan visie:
Engeland verbonden met midden-Europa via Zeeland, en omgekeerd. Om
het opstel van G.N. de Stoppelaar te citeren in de Zeeuwsche Almanak
voor 1866, waarin de geschiedenis van de plannen beschreven wordt: "De
kortste en veiligste weg die Duitsland in verbinding kan stellen met eene
haven genoegzaam aan de oever der zee (lees: Vlissingen), en boven die
der naburen in toegang gemakkelijk." Voorts: "Een ijzerenspoorweg
waardoor de monden der Schelde zullen vereenigd worden met de Maas,
de Waal en den Rijn! Waardoor Nederland in onmiddellijke verbinding zal
komen met al de bestaande of ontworpen ijzeren wegen in Duitschland,
België en Frankrijk! Een spoorweg, in staat om aan Nederland het behoud
van den Transatlantischen handel, vooral met de staten van Amerika te
verzekeren! Waardoor ook Middelburg en Vlissingen hunne oude welvaart
kunnen herkrijgen!" Uitroeptekens genoeg.
De concessie werd verleend op 13 februari 1846, wat een afzonderlijk
nummer van de Middelburgsche Courant opleverde, 12 maart, en een
feestdag op 18 maart: "de werklieden uit de weverijen en de verpleegden
in de gestichten werden onthaald"; er werden vreugdevuren ontstoken en
tal van 'dichtstukken' werden voorgedragen en/of verschenen in druk.
Er is twintig jaar te vroeg gejuicht. De vele moeilijkheden waarmee de ini
tiatiefnemers te kampen hadden, zijn onlangs elders beschreven. In ons
verband verdient vermelding dat de plannen, zij het 25 jaar later, toch zijn
verwezenlijkt.
De plannen in 1873 verwezenlijkt
De moeizame affaire nam voor Middelburg een gunstige wending toen in
I860 de ministers van Binnenlandse Zaken en Financiën het voor elkaar
kregen dat de Tweede Kamer besloot tot een net van Staats-Spoorwegen,
waarvan de Zeeuwse lijn onderdeel zou uitmaken. De ondernemingen
spoorweg, afdamming van het Sloe, havenwerken in Vlissingen en kanaal-
werken op Walcheren werden weldra tot één samenhangend project ge
combineerd.
Op 30 december 1865 is in Middelburg spontaan overal de vlag uitgesto
ken toen in Den Haag hel wetsontwerp was aangenomen dat aan Middel
burg de vervanging beloofde van de onbruikbaar geworden getijhaven van
1817 door een van sluizen voorzien kanaal door Walcheren, diep genoeg
32
