VOLKSBOND
De volksbond-bibliotheek te Domburg
T E GE N DRANKM SBRUIK)
Oooe-.cn; -S75 vJ
G£VFST :.J 'E S-GRAVEKHAG?
CENTRAAL BUREAU I
DE VOLKSBOND
Aankwee*:ng van
zeifoenee^schrng,
Verspreidirg van kennis.
Verbetering van volksvoeding
en -huisvesting,
Bevorde'ing van Muisvlijt, enz
Van de bijna 100
afdelingen van de
Volksbond tegen
Drankmisbruik waren er
7 in de provincie
Zeeland: Domburg,
Hansweert, Kruiningen,
Middelburg, Oostburg,
Terneuzen en
Vlissingen.
me, werd door de Volksbond al vroeg een variant gebracht met de woor
den: 'Het gevaar van den alkohol te vermijden, zonder het voordeel prijs te
geven, dat is de kunst waarnaar de Volksbond streeft.'
Geschiedenis van de Volksbond in vogelvlucht
De 'Volksbond tegen Drankmisbruik' werd juli 1875 opgericht door de
heer L.P. Philippona onder de tijdelijke naam 'Multapatior', een schuil
naam van de oprichter. In februari 1882 werd de naam van de vereniging
officieel: 'Volksbond, Vereniging tegen Drankmisbruik'. Het bestuur acht
te het onjuist om de eis van geheelonthouding te stellen, maar wilde stre
ven naar beteugeling van drankmisbruik door, zoals uit folders blijkt,
'zelfbeheersing aan te kweken en krachtige, geestelijk evenwichtige men
sen te vormen.' De jaarverslagen van de vereniging beginnen nog altijd
met een citaat over de 'matigheid' van Horatius:
'Er is een maat aan alle dingen;
er zijn zekere grenzen.
Vanuit sociale bewogenheid heeft de Volksbond vanaf de oprichting een
daadwerkelijke belangstelling getoond voor het volksontwikkelingswerk.
Men probeerde het beoogde doel te bereiken door het openen van kantines
en koffiehuizen waar geen alcohol verkrijgbaar was, terwijl verbetering
van volksvoeding en volkshuisvesting ook belangrijke doelstellingen
waren; in tal van Nederlandse gemeenten zijn nog woningbouwverenigin
gen, die zijn ontstaan in Volksbondverband. Omstreeks 1880 werden de
'stuiversspaarbanken' gevestigd, voorlopers van het volksspaarbankwe
zen. Zeer lage bedragen die eerder niet rentegevend konden worden be
legd, waren daar welkom. Ook volksspeeltuinen zijn vaak op initiatief van
de Volksbond ingericht en onze befaamde bloemencorso's danken meestal
hun bestaan aan floraliawedstrijden van de Volksbond. Door het beschik
baar stellen van volkstuinen en het oprichten van bibliotheken probeerde
de vereniging het lichamelijk en geestelijk welzijn van de arbeidersklasse
te bevorderen.
In de jaren zestig voerde de Volksbond het beheer over ruim 250 alcohol
vrije bedrijfskantines. Aan het einde van dat decennium zorgden een loon
explosie en veranderende werkomstandigheden voor ingrijpende wijzigin
gen in de cateringcultuur, en in 1989 volgde een definitieve scheiding tus
sen commercie en ideaal: de cateringactiviteiten werden ondergebracht in
Restoplan Catering BV, terwijl de Volksbond zich steeds meer is gaan
richten op het geven van voorlichting en op de problemen die door alco
holmisbruik kunnen ontstaan.
In de jaren zeventig leidde de toenemende interesse voor het gebruik van
73