Rampen en redders voor
de Walcherse kust
Peter Blom Door het feit dat de schrijver thans woont en werkt in de geboortestad van
Frans Naerebout en in 1984 het archief van de Koninklijke Zuid-Holland-
sche Maatschappij tot Redding van Schipbreukelingen (KZHMRS) geïn
ventariseerd heeft, is een bijzondere band ontstaan met het reddingwezen.
En, driemaal is scheepsrecht: na een afwezigheid van 34 jaar werd verleden
jaar een station van de reddingmaatschappij te Veere gevestigd. Genoeg
reden om vanuit een Veerse visie een schets te geven hoe in het verleden bij
scheepsrampen voor Walcheren door de kustbewoners werd opgetreden.
Inleiding
Het vergaan van schepen heeft door de eeuwen heen de gemoederen bezig
gehouden. Het zinken van de 'Titanic', de 'Herald of Free Enterprise' en de
'Estonia' was direct wereldnieuws. Wekenlang beheersten het hoe en waar
om. het aantal slachtoffers en hun achtergronden de media. Ook de namen
van 17de- en 18de-eeuwse rampschepen als de "Lutine', de 'Wasa' en de
'Geldernialsen' weten velen direct te plaatsen. In plaats van het aantal
slachtoffers spreekt hier de kostbare lading tot de verbeelding.
In de wateren rond het eiland Walcheren hebben zich eveneens een aantal
beruchte rampen voorgedaan. Het vergaan van de Oostindiëvaarders 'het
Vliegend Hart' en de 'Anna Catharina' waarbij in 1735 alle 429 opvarenden
verdronken, is waarschijnlijk de meest omvangrijke scheepsramp voor de
Nederlandse kust geweest. In het recente verleden waren de strandingen
van de 'City of Benares' in 1911 bij Westkapelle. de 'Meerkerk' in 1946 en
de 'Ebro' in 1958 spraakmakend. Rampen met Walcherse vissersschepen
waren stof voor smartlappen zoals de nationaal bekende 'Als de klok van
Arnemuiden'.
Na een beknopte beschrijving van de omvang van het scheepvaartverkeer
en de maatregelen die genomen werden om dit in goede banen te leiden,
kan aan de hand van een aantal voorbeelden gesignaleerd worden welke
oorzaken er aan een scheepsramp ten grondslag lagen. Ten slotte zal wor
den getracht om een antwoord te geven op de vraag hoe 'belanghebbenden'
op Walcheren in actie kwamen wanneer zich voor hun eiland een ramp
voordeed en hoe men zich opstelde ten opzichte van de redding van schip
breukelingen. Oorspronkelijk bronnenmateriaal over scheepsrampen is
126
