'Kwaede grond en zachte zaevel...'
geschapen of ingepolderd?
Ruim een halve eeuw veldbodemkundig onderzoek op Walcheren.
Gerrit Pleijter Ruim 50 jaar geleden publiceerde A.W. Vlam de eerste bodemkaart van
Walcheren als resultaat van onderzoek van de bodem zelf. Een halve eeuw
later zijn opnieuw bodemkaarten van dit voormalige eiland verschenen.
Het lijkt erop dat deze kaarten de afsluiting vormen van ruim vijf decennia
systematisch aardkundig onderzoek op Walcheren. Gedurende deze perio
de is heel wat kennis over bodem en landschap verzameld en neergelegd op
kaarten en in rapporten. Wie de moeite neemt ze nog eens door te nemen,
krijgt een aardig beeld van de ontwikkeling die het veldbodemkundig
onderzoek heeft doorgemaakt. In dit artikel geven we een overzicht van de
aardkundige kaarten die van Walcheren zijn verschenen en doen we een
poging om, als resultaat van ruim 50 jaar graven en boren in de bodem, het
aardkundige gezicht van Walcheren te schetsen.
Betekenis van veldbodemkundig onderzoek
Veldbodemkundig onderzoek of 'bodemkartering' is een activiteit die
gericht is op het onderzoeken van de relatie tussen functie en eigenschap
pen van de bodem. Vrijwel geen enkele opdrachtgever is geïnteresseerd in
een fraaie bodemkaart op zich. Hij wil informatie over de gebruiksmoge
lijkheden van de grond. Daarom moeten juist die kenmerken in kaart wor
den gebracht die een rol spelen bij het gebruik van de bodem voor een
bepaald doel. Een akkerbouwer wil weten of hij een bepaald gewas kan
telen of welke verbeteringen hij moet aanbrengen om het gewas beter te
laten groeien. Een plannenmaker vraagt naar de samenhang van de bodem
met de overige elementen in het landschap opdat hij een zodanig plan kan
ontwikkelen dat optimaal rekening houdt met de natuurlijke bodempatro
nen. Het is duidelijk dat de functies van de bodem divers zijn: groeiplaats
voor land- en tuinbouwgewassen en bomen, verblijfplaats voor vee en
recreanten, onderdeel van ecosystemen, leverancier van delfstoffen (klei,
zand en grind), drager van bebouwing en wegen. Kortom, vrijwel iedereen
en alles heeft op een of andere manier iets met de bodem te maken; op de
meest directe wijze via de grond in de eventuele eigen tuin.
Door de vele functies van de bodem is grond in een klein en dicht bevolkt
land als Nederland uitermate schaars. Het is dan ook zaak het beschikbare
bodemareaal optimaal te benutten. Kennis van de eigenschappen van de
gronden is de sleutel hiertoe. Vandaar dat in het verleden door de toenemen-
78
