Baanlozenprojekten in de landschapsverzorging
t Enkele voorwaarden
Twee projecten
door Lisette Boot
Activiteiten
5
Begin december zijn in Zeeland twee
projecten voor baardozen gestart Eén
van de initiatiefnemers is de Stichting
Landschapsverzorging Achterliggen
de gedachte hierbij is twee problemen
aan te pakken, te wetenhet achterstal
lige onderhoud van kleine natuur- en
landschapselementen én de ook in
Zeeland steeds groter wordende werk
loosheid. Daarnaast kan mogelijk, na
wegwerken van het achterstallig on
derhoud weer een basis gelegd worden
voor een betaalbaar beheer in de toe
komst
De oorzaken van het slecht ofgeheel niet
onderhouden van het landschap zijn
duidelijk. Het onderhoud is te duur van
wege de bewerkelijkheid. Het nut van
goed onderhoud is ook niet in korte tijd
te zien. Reden te meer voor de eigenaren
om onderhoud op de lange baan te
schuiven. De gevolgen liegen er niet om.
Landschappen en onderdelen daarvan
kelderen in waarde. Wilgen scheuren
door jarenlang niet geknot te zijn. Slecht
of te weinig gesnoeide meidoornhagen
zijn vatbaar voor bacterie- en schimmel
infecties (zoals perevuur) en slecht ge
knotte knotpopulieren werpen te veel
schaduw op de begroeiing eronder(zoals
bijvoorbeeld fruitbomen).
Tevens vindt te weinig nieuwe aan
plant plaats waardoor de begroeiing ver
oudert en te eenzijdig wordt Dit kan
leiden tot ziektes.
De oorzaken van de werkloosheid zijn
ook een ieder wel bekend. Er zijn te
weinig betaalde banen door een steeds
verdere teruggang van de economie.
Een voorlopig acceptabele oplossing
voor beide problemen kan een project
zijn voor haanlozen in de landschapsver
zorging. Er zijn uiteraard wel enkele
voorwaarden waaraan zo'n project moet
voldoen.
Het is in ieder geval belangrijk dat de
gemeenten waar men een project wil
starten, willen meewerken. Keuren ze de
projecten goed, zodat de haanlozen met
behoud van uitkering aan de slag kun
nen? Verder is de start van een project
afhankelijk van de aard en de hoeveel
heid werk en uiteraard van het aantal
deelnemers. Een heel belangrijk punt is
dat er geen sprake mag zijn van concur
rentievervalsing. Het werk mag niet op
een goedkope manier gebeuren (haan
lozen met behoud van uitkering), terwijl
het anderen mét een baan het brood uit
de mond stoot.
De eerste twee projecten, die nu, lopen
zijn gestart in de gemeente Wester-
schouwen en in de gemeenten Oostburg
en Sluis. Na wat aarzelingen zijn de drie
gemeenten accoord gegaan en werken
nu actief mee. Beide projecten worden
begeleid door een projecdeider.
De Stichting Landschapsverzorging
heeft in een onderzoek bij de gemeente
Oostburg berekend hoeveel achterstal
lig onderhoud er is en hoeveel tijd er
nodig is om deze achterstand weg te
werken. Ook is berekend hoeveel tijd
nodig is voor normaal onderhoud. Voor
het achterstallig onderhoud komt men
op 40 mensjaren werk en voor het nor
maal onderhoud op 22 mensjaren werk.
Waarbij vermeld moet worden dat nor
maal onderhoud een terugkerende zaak
is. In de gemeente Westerschouwen
wordt ingespeeld op de beheersvisie die
in opdracht van Staatsbosbeheer is op
gesteld voor de kop van Schouwen.
De belangstelling van haanlozen is
groot. In Westerschouwen zijn 14 men
sen (waarvan één persoon betaald via de
Wet Werk Verruimende Maatregel) aan
de slag gegaan en acht in Oostburg en
Sluis. Hoewel maar weinigen echt erva
ring hebben in dit werk doen zich (nog)
geen grote problemen voor. In Wester
schouwen worden naast het project cur
sussen gegeven door een leraar van een
tuinbouwschool. De cursus richt zich op
algemeen biologische kennis, kennis van
de soorten begroetingen, het leren
snoeien en het leren omgaan met ma
teriaal. In Oostburg en Sluis kwam het
initiatief vanuit de natuurvereniging
'tDuumpje. Sjaak Hermans, lid van
't Duumpje is één van de baardozen die
de kennis in huis heeft en dit kan over
brengen aan de andere deelnemers aan
dit project
Om de economische waarde van land-
schapsonderhoud te herstellen, wordt
gedacht aan de verkoop van houtsnip
pers voor bijvoorbeeld compostverwer-
king, energieopwekking, het aanleggen
van voetpaden en aan houtverwerking
tot bijvoorbeeld spaanplaat. Dit hout
kan dan verkocht worden als paalhout of
als brandhout Er wordt in ieder geval
geprobeerd het beheer weer rendabel te
maken. Hout heeft tenslotte meerdere
toepassingsmogelijkheden.
In Oostburg en Sluis zijn we een kijkje
gaan nemen. De mensen waren bezig
met het aanplanten van essen langs een
dijk. Andere activiteiten zijn daar het
knotten van wilgen en het snoeien van
iepen en meidoornhagen. Een spontane
actie was (in samenwerking met
't Duumpje) het oprapen van oliestook-
slachtoffers (vogels) tussen Het Zwin en
de Braakman.
De mensen zijn erg gemotiveerd. De
één zegt te willen werken voor een uit
kering, de ander vindt het belangrijk om
iets voor het landschap te doen. Heel be
langrijk is in ieder geval het contact en
het „wat te doen hebben".
indirect gaan mensen meer voor de
natuur en het landschap voelen, omdat
ze door het werk er meer van af weten.
Eén medewerker vertelde met zijn fami
lie er in het weekend op uit te gaaa Hij
kan ze nu wat vertellen over de natuur en
het landschap.
Dat het landschapsonderhoud niet al
leen mannenwerk is wordt bewezen
door de (enige) vrouw die in Oostburg en
Sluis aan het project meedoet.
Tot nu toe zijn de twee projecten een
succes. Er wordt achterstallig onderhoud
ingehaald en een aantal haanlozen is
enthousiast aan de slag gegaan. De be
doeling is het aantal projecten uit te
breiden. Zo zijn er plannen in Hulst en
Hontenisse. Maar ook op Zuid-Beve
land en Walcheren heeft de Stichting
Landschapsverzorging plannen om
nieuwe projecten te starten.
Foto Foort Minnaard "Oostburg"
