Op hete kolen zitten
Luchtverontreiniging,
een frisse wind
Rookgasontzwaveling
door Bernadette van den Brink
Stof
Zware metalen en andere stoffen
Afvalstoffen
Het Sloegebied zal er binnenkort twee
belangrijke vervuilingsbronnen bij
krijgen. De Provinciale Zeeuwse Ener
giemaatschappij, de PZEM, gaat haar
conventionele centrale Borssele van
olie/ gas naar kolenstook ombouwen.
Tegelijkertijd wil Total Raffinaderij Ne
derland NV in Vlissingen haar instal
latie uitbreiden met een hydrocrack-
erproject Een hydrocracker is een in
stallatie omuitde zwaarste delen van de
ruwe olie nuttige grondstoffen te halen
voor de chemische indutrie. Tot nu toe
worden die alleen als restprodukt (nl.
stookolie) gebruikt
Het Nederlandse energiebeleid is er
op gericht meer verschillende brand
stoffen te gebruiken om zo een te grote
afhankelijkheid van één brandstof te
voorkomen (diversificatie). Aan de an
dere kant blijft ook energiebesparing
nog steeds een belangrijke plaats inhet
beleid innemen.
De milieubeweging is voorstander
van invoering van duurzame energie
en energiebesparing. Maar omdat
duurzame energie de vraag naar ener
gie niet kan dekken, zal inzet van aard
gas noodzakelijk zijn. Dat moet gebeu
ren met installaties die warmtekracht
opwekken en een hoog rendement
(opbrengst) leveren.
De Vereniging Milieuhygiëne Zee-
land (VMZ), het Zeeuws Coördinatieor
gaan (ZCO) en zeeuwse agrarische or
ganisaties hebben tegen beide vergun
ningaanvragen bezwaar gemaakt. De
bezwaren zijn gericht tegen de toene
mende luchtverontreiniging in Zeeland
en de gevolgen daarvan.
Dit artikel zet de punten'van kritiek
uit de bezwaarschriften en de voorge
stelde alternatieven op een rij. De mees
te slaan op de voorgestelde kolencen
trale Borssele. In het deel over rookgas
ontzwaveling en geluidhinder komen te
vens de bezwaren tegen de uitbreiding
van Total Raffinaderij naar voren.
De verontreiniging van de lucht neemt
de laatste jaren sterk toe, mede ten ge
volge van nieuwe industriële processen.
Luchtverontreiniging openbaart zich in
drie vormen, Namelijk in
- vaste vormstof, roet, vliegas, metaal
deeltjes, cement enz.
- vloeibare vorm: zwavelzuur, zout-
spray en zoutzuur.
- gasvormZwaveldioxide (S02), stik
stof oxiden (NO, N02), koolstofmo-
noxide (CO), ozon (O3), waterstofflu
oride (HF), zwavelwaterstof (H2S),
ammoniak (NH3), koolwaterstoffen
etc.
In het project kolenombouw Borssele
wordt door de PZEM een zogenaamde
rookgasontzwavelingsinstallatie voor
gesteld, die slechts 50% van de rook zui
vert Een 175 meter hoge schoorsteen
zorgt ervoor dat de overige 50% van de
ongewenste stoffen in de lucht „ver
dwijnt". De rookgaszuivering werkt vol
gens het „natte-gips" proces. Bij dit pro
ces komt echter afvalwater vrij dat ver
ontreinigd is met zware metalen, kwik,
cadmium en arseen.
Een betere methode om de luchtver
ontreiniging te beperken, is een instal
latie die 100% van het zwavel uit rookgas
haalt, en werkt volgens het „sproei-
droogproces". Het voordeel is, daterdan
geen afvalwater ontstaat en er minder
vliegas vrijkomt (Bij kolenverbranding
blijven altijd as en slakken over. Een
steenkolencentrale gebruikt poeder-
koof gemalen steenkool, waardoor de as
uit hele fijne stof bestaat, zgn. vliegas
(red.).
De luchtverontreiniging zal, als de
plannen doorgaan, door de kolencentra
le Borssele toenemen. De uitworp van
zwaveldioxide (S02) zal 2400 ton per
jaar meer zijn en de uitworp van stikstof
oxiden (NOx) zal naar 5700 ton per jaar
stijgen.
De Total raffinaderij doet er met haar
uitbreiding nog een schep bovenop. De
uitworp vanS02 stijgt bij Total van 8400
naar 18.800 ton per jaar. Van NOx stijgt
de uitworp metöOO ton per jaar. Dat ook
bij Total een rookgasontzwavelingsin
stallatie gewenst is, zal duidelijk zijn.
Ook is de totale uitworp van S02 en
NOx te verminderen als Total voorge
schakelde gasturbines zou plaatsen. Bo
vendien kan het brandstofverbruik van
de raffinaderij dan verminderen.
De provincie heeft blijkens haar reac
tie op de bezwaren geen rekening ge
houden met de gecombineerde plannen
van beide industrieën. De kolencentrale
en de raffinaderij staan beide in het Sloe
gebied. Het „standstill-beginsel" (gelijk
blijvende of verminderde verontreini
ging) is helemaal losgelaten.
Een opmerkelijk feit, want de verzu
ring van ons milieu door neerslag is gro
tendeels het gevolg van SO2 en NOx in de
buitenlucht.
In de periode 1950-1979 daalde vol
gens de Deltadienst van Rijkswater
staat, de pH (zuurgraad) van regenwater
op vele meetpunten in Zeeland van 6
naar 4, dat wil zeggenhet water werd
zuurder. Deze verzuring wordt veroor
zaakt door de industriële uitbreiding en
de hiermee gepaard gaande S02-uit-
stoot. Vooral gerst, haver, radijs, sla,
spruitkool, viool, dahlia, den, lijsterbes
en luzerne zijn erg gevoelig voor S02.
In het PZEM-plan wordt gekozen voor
electrostatische vliegasvangers (ESP-fil-
ters). Doekfilters zijn echter meer ge
schikt om de stofuitworp van de kolen
centrale te beperken. Met doekfilters
worden ook zeer kleine schadelijke stof
deeltjes gevangen. Milieuhygiënisch is
het beter en financieel lijkt het zelfs voor
deliger.
Met de uitworp van stof, via de hoge. Met
de uitworp van stof, via de hoge schoor
steen van de kolencentrale, komen er
zware metalen en fluor in het milieu
terecht De hoge uitworp van zware me
talen en fluor wordt minder wanneer
volledige in plaats van halve rookgasont
zwaveling wordt toegepast
Jaarlijks zullen bij de kolencentrale grote
hoeveelheden afvalstoffen ontstaan.
Het gaat hier om circa
stallatie gewenst is, zal duidelijk zijn.
- 110.000 ton vliegas
- 13.000 ton slakken (met zware meta
len);
- 22.900 ton gips (uit rookgasontzwa
veling)
- 200 m3 slib (uit afvalwater).
De vliegasproductie bedraagt dus 110.
000 ton per jaar. Nu is de totale op
slagcapaciteit van vliegas slechts 100.000
ton. Dit betekentdat erbij eenstoring in
de afzet opslagproblemen komen.
Aan de „open-natte" opslag van vlieg
as kleven veel nadelen. Het doorsijpe-
6
