V
Een klein maar fijn natuurgebied De Weel in Heerenpolder
Zoutvegetaties
Rijke vogelstand
DOOR CHIEL JACOBUSSE
zout naar zoet. Waarschijnlijk vanwege
de lage ligging daarvan wordt er niet al te
kwistig met mest omgesprongen, getui
ge het voorkomen van onder andere
moeraszoutgras, een soort die zeer ge
voelig is voor bemesting. Andere soor
ten die op deze overgangen kunnen
worden aangetroffen, zijn ondermeer de
aardbeiklaver, met zijn op aardbeien ge
lijkende vruchten, en de smalbladige rol
klaver.
Ook de drinkputten die nog in vele
weilanden te vinden zijn, zijn zeer de
moeite waard. Naast algemene water
planten als schedefonteinkruid en zan-
nichellia zijn hierin ook kritischer soor-
groene bordjes er omheen op hun
juiste waarde geschat worden.
De Weel in de Heerenpolder, op topo
grafische kaarten kortweg „De Weel"
genoemd, is in feite geen weel maar een
kreekrest. Het is een restgeul van het
Schengesysteem, een complex van
kreekresten tussen Goes en Wol-
phaartsdijk die vroeger in verbinding
stond met de Oosterschelde.
De Heerenpolder werd ingedijkt in
1649, nadat eerst was onderzocht of
eventuele indijking nadelige gevolgen
zou hebben voor de scheepvaart. Dat de
kreek in het verleden een rol speelde
voor de scheepvaart, blijkt uit een nog
bestaande verbindingsgeul met het
voormalige haventje van Wolphaarts-
dijk. Landschappelijk kan de Weel ge
typeerd worden als een open waterpartij
met riet- en biezenkragen. Rondom
de kreek liggen lage, zilte graslanden.
Een markant element in het landschap is
een dammetje dwars door de kreek, dat
opgeworpen is bij de aanleg van de z
spoorwegverbinding Goes-Wolphaarts-
dijk. Van 1927 tot 1934 fungeerde de g
spoorlijn ook voor personenvervoer; na
die tijd was het uitsluitend als goederen- g
spoorweg in gebruik. In 1942 werd de
spoorlijn door de Duitse bezetters op- 2
gebroken. De Heerenpolder Wolphaartsdijk
3 De Weel in de Heerenpolder is één van
die talloze kleine natuurgebiedjes die
t Zeeland rijk is. Met elkaar behoeden ze
de Zeeuwse polders niet alleen voor
j' eentonigheid, maar maken deze zelfs
c bijzonder aantrekkelijk. Bij het grote
publiek zijn dergelijke kleine reserva
ten vaak alleen bekend van de wat ha
telijk aandoende bordjes met het op
schrift „Geen vrije toegang". Want juist
in kleinere reservaten is de levensge
meenschap vaak dermate kwetsbaar,
dat openstelling voor het publiek niet
verantwoord is. Hopelijk kan dit artikel
ertoe bijdragen, dat niet alleen het be
schreven gebied, maar ook de bekende
zijn bloeiwijze inderdaad doet denken
aan een fabrieksschoorsteen. Hoewel
het grootste gedeelte van de aanwezige
graslanden bemest wordt, kunnen de
zilte begroeiingen zich goed handhaven.
Helaas kan dat niet van de zoetere ge
deelten gezegd worden. Als gevolg van
jarenlange intensieve bemesting is de
flora hier sterk verarmd. Toen in de jaren
zestig de eerste aankopen in het gebied
plaatsvonden, was er eigenlijk nog maar
weinig bekend van de rampzalige gevol
gen van het moderne landbouwbedrijf.
De destijds aangekochte delen werden
dan ook - vrijwel zonder beperkingen -
gewoon verpacht: dat bracht weer geld
Een groot deel van de laagliggende gras
landen is begroeid met zoutplanten.
Zeekraal, zeeaster, schorrekruid en
strandzoutgras: het zijn'allemaal soorten
die herinneren aan het verleden van deze
kreekrest met invloeden van het zeewa
ter. Vrij bijzonder is het veelvuldig voor
komen van zeeweegbree en dunstaart of
schoorsteentje, een grassoort die met
in het - matig-gevulde - laatje.
Het is daarom extra verheugend, dat
Het Zeeuwse Landschap in 1984 hier
een belangrijk stuk grasknd/wcTtfm; kon
verwerven. Daarop kan het beheer aan
de huidige inzichten worden aangepast,
wat inhoudt dat er in ieder geval geen
bemesting of bespuiting zal plaatsvin
den.
wat voor de botanicus nog wel zeer de
moeite waard is, zijn de overgangen van
ten als zilte waterranonkel en onge-
doornd hoornblad te vinden. Voorts
komen er amfibieën, onder andere rug-
streeppad en kleine watersalamander, in
de drinkputten voor.
Toen het Zeeuwse Landschap de eerste
aankopen in De Weel deed, was het
gebied al bekend om zijn rijke vogel-
7
