Markiezaatsmeereen nieuw begin
De invulling van bestemmingen
DOOR THEO VAN KUTJCK
Aan de oostkant van de Delta, op de
markante overgang van klei en zand,
bevindt zich een uniek natuurgebied.
Dit gebied, nu bekend als Markie-
zaatsmeer, maakte tot 1983 deel uit
van de Oosterschelde. Dat dit niet
altijd het geval is geweest, moge blij
ken uit de naam waaraan het huidig
Markiezaatsmeer zijn naam ontleent:
„Het Verdronken Land van het Mar
kiezaat van Bergen op Zoom", een
voormalig vorstendom dat in de 16e
eeuw door de Oosterschelde werd
verzwolgen.
Het Markiezaatsmeer is ontstaan
door de aanleg van de Markiezaats-
kade, welke ondermeer de volgende
reden had. Omdat Nederland in het
met België gesloten verdrag over het
Schelde-Rijnkanaal had vastgelegd
dat er in dat kanaal geen eb en vloed
zoudenheersen, moesthetgebiedvan
het Schelde-Rijnkanaal (Markiezaat)
worden afgesloten van de rest van de
Oosterschelde. Dit gebeurde door
middel van de Markiezaatskade, die in
het voorjaar van 1983 werd gesloten.
Met het sluiten van de kade was dus
ook de getijdebeweging in het gebied
verdwenen.
Op het eerste gezicht oogt het ge
bied niet erg. Zittend in de trein naar
Bergen op Zoom ontwaart men een
uitgestrekte, troosteloze vlakte met
armzalige vegetatie en een waterplas
in de verte. Dat - het volgende artikel
van Reimond Willemse bewijst dat -
hier toch sprake is van een aanzien
lijke biologische rijkdom en van po
tentiële natuurlijke waarden doet
nauwelijks iets af aan het saaie uiter
lijk. Men ontkomt niet aan de indruk
van een enorm braakliggend terrein
dat ergens op ligt te wachten. Waarop
is niet meteen duidelijk. Theo van
Kuijck vertelt wat meer over de pla
nologische aspekten betreffende het
Markiezaat.
/W-f - -
i
V
lln het Structuurschema Natuur- en
ndschapsbehoud wordt het Markie-
atsmeer aangeduid als een poten
tieel; zeer waardevol zoetwater-
loerasgebied-Tevenswordtde belofte
zdaan om bij de besluitvorming over
■stemming en inrichting een zwaar
zwicht toe te kennen aan de potenties
lals natuurgebied van internationale
betekenis.
Pveeds lang voor de definitieve afschei
ding van de Oosterschelde hebben een
aantal ambtelijke werkgroepen zich ge-
jbogen over de inrichtings- en bestem-
rningsmogelijkheden en over maatrege
len die moesten voorkomen dat onge
wenste aktiviteiten toekomstige ont
wikkelingen zouden blokkeren. Dit re
sulteerde in een aantal planstudies. De
belangrijkste is die van de werkgroep
Verdronken Land van het Markiezaat"
Hierin wordt het zuidelijke gedeelte
aangeduid als natuurgebied en voorts
wordt gekonkludeerd dat verstedelij
king mogelijk is in aansluiting op de
Augustapolder (zie kaartje). Deze zou
gekoppeld moeten worden aan de aan
leg van een Randmeer, de zogenaamde
Binnenschelde, die de rekreatieve druk
vanuit Bergen op Zoom diende op te
vangen. Dit ook ter ontlasting van de
natuurlijke waarden in het zuiden. Ver
volgens werden, in afwachting van de
definitieve besluitvorming doch in het
verlengde van de door alle betrokken
overheden erkende natuurfunktie, de
partikuliere gronden in het zuiden onder
de voorlopig beschermende werking
van de Natuurbeschermingswet ge
plaatst. Aldus werd het verboden om
schade aan natuurwetenschappelijk van
betekenis zijnde elementen aan te rich
ten; geen overbodige luxe, zo bleek later.
Beroep ertegen werd aangetekend van
landbouwkant. Landbouwers uit de
buurt zagen in het wegvallen van het
getij een mooie kans het grondgebied
aanzienlijk uit te breiden. Onder het
motto „gras is gras" en „winst is winst"
werd een aanzienlijke hoeveelheid na-
