|^ecensies
Zeeland in dit
tijdsgewricht
Het Grevelingenmeer.
Van estuarium naar
zoutwatermeer
Naar aanleiding van het tienjarig
bestaan van het Rijn-Schelde-
Instituut te Middelburg is het
idee van dit boekje ontstaan.
Volgens de redaktie belicht de
bundel aspekten van de Zeeuwse
samenleving, die tot nu toe nog
nooit in één samenhangend ver
band zijn behandeld. Het boek
bevat een aantal artikelen die wat
algemeen van karakter zijn en een
aantal specifiek Zeeuwse zaken.
Een opsomming.
Een ronde-tafelgesprek over de
Oosterschelde; een verhande
ling over theorieën die het ont
staan en de perspektieven van
sociale bewegingen (m.n. de
milieubeweging) beschrijven;
het vergeten beheer van de
Westerschelde; Borssele als
vestigingsplaats voor kerncen
trales; de landbouw als ver
vuiler en als slachtoffer;
Péchiney en de lage atoom-
stroomprijs; de Zeeuwse haven
schappen en de kolenoverslag;
een fotoreportage over de
Kanaalzone; de informatie
maatschappij; een polemiek over
demokratie en produktie; een
ronde-tafelgesprek met Zeeuwse
politici (statenleden); regionale
politiek; vrouw en werk; pers en
openbaarheid en als laatste: kunst
en kuituur.
Een eerste indruk is: een leuk
boekje door de veelheid van
onderwerpen. Sommige verhalen
zijn wat theoretisch van aard,
maar de meeste artikelen lezen
gemakkelijk weg en geven een
goed overzicht wat er in het
verleden allemaal is gebeurd
en wat de ontwikkelingen
(kunnen) zijn.
Jan de Vries analyseert het ont
staan en de perspektieven van de
milieubeweging naar aanleiding
van twee theorieën. Een aantal
zaken als organisatievorm,
ideologie en doelstelling en de
aktiestrategie worden afgezet
tegen die twee theorieën. De
theorieën hebben als grootste
verschil dat de ene stelt dat het
om een machtsstrijd gaat met een
verandering van waarden en nor
men. De andere theorie verklaart
dat sociale bewegingen, waarvan
de milieubeweging er één is, meer
aanvullend werken dan
vervangend (dus geen duidelijke
machtsstrijd).
Herma Kuperus geeft een prima
overzicht van de situatie van
vrouwen op de Zeeuwse arbeids
markt. Met name de rol van de
opleiding en in welke bedrijfs
takken vrouwen werken wordt
heel duidelijk in tabellen ge
toond. De kansen zijn voor vrou
wen duidelijk geringer dan voor
mannen. Herma Kuperus pleit
ervoor dat vrouwen zich meer op
de mannenberoepen gaan richten,
dus ook in hun opleiding bijvoor
beeld exakte vakken gaan kiezen
(zeker nu er steeds meer mannen
vrouwenberoepen gaan uitoefe
nen). Er moet nog veel gebeuren.
Bij de vrouwen zelf, maar ook bij
de werkgevers (vooroordelen
over het geringe aantal jaren van
beschikbaarheid, de werktijden,
het kunnen, enz.).
Opvallend vind ik dat het artikel
over kunst en kuituur als laatste
wordt gepubliceerd. Ook het ar
tikel over vrouwen op de
arbeidsmarkt is pas na zo'n 100
pagina's, aan het einde van het
boekje, te vinden.
Zeeland in dit tijdsgewricht.
Redaktie: RSI. Uitgave: F'anoy-
Boeken-Middelburg. Prijs: f 19,50.
door Lisette Boot
Het Delta Instituut voor Hydrobio-
logisch Onderzoek te Yerseke
heeft een boek uitgebracht over vele
jaren onderzoek in de Grevelingen.
Hiermee komt veel informatie
onder het bereik van niet-vakmen-
sen. De verschillende hoofdstuk
ken verschenen eerder als artikelen
in het tijdschrift Natuur en Tech
niek. Dat blad wordt veel gelezen
door mensen met een middelbare-
beroeps opleiding, zodat de stof
toch voor veel mensen pittig zal zijn.
In het aantrekkelijk uitgevoerde
boek zal echter iedere natuur
liefhebber veel van zijn gading
kunnen vinden.
Het boek geeft erg veel infor
matie in een bestek van 175 pagina's:
over de veranderingen van planten
groei enavifaunasedertde afsluiting,
over de onderwaterbodemfauna en
het visbestand. Daarnaast komen
speciaal de zeegrasbegroeiing en de
koolstofkringloop aan de orde.
Steeds spitsen de hoofdstukken zich
toe op de relaties tussen producen
ten en konsumentenbodemeigen
schappen - begroeiing, planten -
planteneters, kleine vissen - roof
vissen en visetende vogels. Het boek
had ook mogen heten: Ekologie
van het Grevelingenmeer.
De helft van de bladzijden wordt
ingenomen door illustraties en
tekstfiguren met hun toelichting,
zoals in Natuur en Techniek ge
bruikelijk is. De vele tekstfiguren
zijn verdiepend t.o.v. de tekst. De
foto's van landschappen en orga
nismen met hun sprekende
bijschriften geven aantrekkelijke en
herkenbare zaken, die uitnodigen
om die beelden zelf te gaan zien in
het veld.
Bij de artikelen over de suksessie
van planten (en mossen) en over
kringlopen staan goede figuren, di<
de hoofdlijnen van het hoofdstuk
weergeven. De meeste artikelen
zouden kwa hoofdlijn beter over
komen en beter na te slaan zijn, als ei
ook een paar staatjes aan toege
voegd waren, bijv. soortenlijstjes var*
voor en na de afsluiting of staatje1
met aantallen van voor en na.
Verspreid in de artikelen kom:
het waterbeheer naar voren zoals da:
tot nu toe is ingevoerd. Vooral
positief te noemen maatregelen
(konstant zoutgehalte), maar ook
blunders van jewelste. Het ontbre
ken van een stuk alleen over heil
waterbeheer, konkreethethanterec
van de sluizen, doet toch onvolledig
aan in een boek dat zoveel positieve
indrukken geeft over dit meer.
Enerzijds zou je haast vergeten wal
er eerst allemaal moest worden
vernietigd door de afsluiting en
anderzijds dat de huidige rijkdom
hangt aan de zijden draad van hel
sluizenbeheer.
Vanwege de veelheid van gege
vens en kwaliteit van stof en uit
voering zeer aanbevolen bij elke
liefhebber van landschap en water
milieu in de Delta.
Het Grevelingenmeer. Van estuarium
tot zoutwatermeer. Uitgave door hei
Delta Instituut en Natuur Techniek
Maastricht, prijs: f 21,50.
door Jaap Woets,
