t
z n voegen
[ionder
Beleid en beheer
II
muurvaren
rftrvan 25% varens. Op één plaats
ul >elt veel humus naar beneden,
n 3e Dam kent een zonmuur waar op
il i richel een strook met veel begroei
en te vinden is. Deze bestaat voor 10%
it varens. Er komt hier weinig humus
rlir beneden, omdat een kaaimuur
rl iwezig is. Op de schaduwrijke straat
van de muur groeien weinig plan-
60% daarvan is varen. De muur is
antitatief dus niet van belang, maar
ilitatief zeker wel.
het onderzoek kwamen de volgende
angrijke gegevens over Middelburgse
ümuren naar vorenDe Rouaanse
ai herbergt de meeste plantesoorten.
deze muur (zonkant) komen veel
emene kruiden en grassen voor. We
[n hier onder andere muurpeper en
urleeuwebek. Er groeien echter
der mossen en varens. Alleen de
luurvaren schijnt zich weinig van zon of
ïaduw aan te trekken. De Kinderdijk
peft iets minder soorten dan de Rou
aanse Kaai. Op deze plek zijn juist veel
varens te vinden. Er komen zelfs zeer
bijzondere soorten voor zoals de zeld
zame steenbreekvaren. Tevens zijn er
veel mossen en korstmossen (beker
mos). Van alle Middelburgse kaaimuren
heeft de Kinderdijk, gezien haar ligging,
de meest bijzondere vegetatie. Doordat
dit gedeelte tevens onder toeristische
druk staat (jachthaven), komt hier de
rekreatie met het natuurbelang in kon-
flikt. Toeristen schijnen ook Middel
burgse varens een leuk souvenir te vin
den om mee naar huis te nemen. Aan de
straatkant van de Dam tenslotte, komen
de minste plantesoorten voor. De ver
klaring hiervoor is dat deze muur de
kleinste oppervlakte bezit en de versto
ring het grootste is. Veel auto's worden
namelijk tot bijna tegen de muur aan
geparkeerd.
Op de Dam is de begroeiing voorna
melijk op een richel gekoncentreerd. Dit
komt doordat alle humus daar opge
hoopt wordt, zodat een milieu ontstaat
gelijk aan rustiger humusrijke stukjes op
straat. Er is dus niet langer sprake van een
echt muurmilieu.
Als er niet te veel aan de muren ge
rommeld wordt, zal met name aan de
Kinderdijk de prachtige muurvegetatie
zich verder kunnen ontwikkelen.
Bij de gemeentelijke plantsoenen
dienst van Middelburg zijn meer inven-
tarisatie-gegevens bekend van begroei
de Middelburgse muren.
Overigens moet men niet vergeten,
dat er behalve kademuren ook veel
Kinderdijk
W
H
Begroeiing op een richel
tuinmuren, geulen en zelfs stenige
stoepranden met interessante begroei
ingen te vinden zijn.
Waardevol begroeide muren vragen tijd
en geld. Dit is een net zo waardevolle
investering als onze grootschalige inves
teringen op gebied van de monumen
tenzorg. Begroeide muren zijn niet al
leen fraai, ze zijn ook ekologisch van
belang voor planten en dieren, temidden
van een kuituur- en steenrijk milieu als
een binnenstad. Beheer is dan ook nood
zakelijk. Waar dit mogelijk is, is het goed
om uitgevallen stenen te vervangen door
andere oude exemplaren en om ze te
voegen met ouderwetse specie van kalk,
leem, zand en stro.
Waar een grote verkeersdruk is, kan
tussen de te metselen stenen, een kon-
struktie van gewapend beton overwo
gen worden. Een hele nieuwe muur
bouwen met harde cement is een onge
lukkige en niet bepaald natuurvriende
lijke maatregel
Van essentieel belang is overleg tus
sen stedebouwkundigen en mensen uit
de groene sektor. Ook voorlichting aan
bevolking en bestuurders, betreffende
de bijzondere waarden van begroeide
muren, is onontbeerlijk. Dit geldt met
name voor de partikuliere (tuin)muur-
bezitters die niet altijd van de rijkdom
van de eigen muur op de hoogte zijn.
Tenslotte kan gedacht worden aan
een milieuedukatieprojekt waarbij de
groene muren volop aandacht krijgen.