ISSE WIND
RALEND DRINKWATER
17
oen voor de pijp en de helft van de infrastruktuurkosten en
en bovendien nadrukkelijk dat de effekten van zoetwater
voer op het milieu van Schouwen-Duiveland goed over-
en moeten worden.
et is een beslissing die toe te juichen valt. De bal ligt bij de
vincie Zeeland en het Waterschap. Laten we hopen dat zij
terugvallen op hun vroegere standpunt om alleen voor
zoute Grevelingen te zijn als het rijk de pijp helemaal
aalt. Dat kompromisstandpunt is een gepasseerd station.
PZEM is koploper op het gebied van windenergie"Wim
n, politiek verantwoordelijk voor het Zeeuwse energie-
id, mei 1986. In één opzicht heeft hij gelijk. Bij proef
ingen met experimentele typen windmolen staat de
Mzijn mannetje, zie de PEP-molens op Neeltjejans en het
gebied. Maar hoe zit het met toepassing van al beproefde
lens die de PZEM kan stimuleren of zelf installeren? Het
lerlandse Elektriciteitsverslag over 1985 vermeldt dat in
land bij elkaar voor 500 Kilowatt (kw) aan windmolens is
esteld. Dat is niet meer dan landprovincies zoals Overijssel
jelderland en minder dan in andere kustprovincies zoals
sland (700 kW), Noord-Holland (1200 kW) of Zuid-
iland (1600 kW).
Ondertussen heeft de PEN (Noord-Holland) besloten
iminste 100 molens van 30-60 kW bij te plaatsen. In Fries-
d wordt gedacht over een tweede windmolenpark naast het
ste dat in aanbouw is. Bovendien subsidieert men in Fries-
d partikuliere windmolenkollektieven.
Vaar blijft Zeeland? PZEM-medewerker De Lienden, die
PEP-molens onder zijn beheer heeft„Wij zijn toch wel wat
rzichtig. Aan de PEP-proj ekten hebben we veel werk, maar
kostenplaatje is nog niet goed. Iedere fabrikant wil nu
dmolens plaatsen, maar daar hebben wij verder geen
men voor. Volgens mij moet eerst de techniek onder de
genomen worden".
itussen heeft minister Van Aardenne 130 miljoen gulden
sidie beschikbaar gesteld voor windenergieprojekten,
rvan 30 miljoen voor technische ontwikkeling en 70 mil-
i voor toepassing van al uitgeteste modellen. De laatste aan
vragen door exploitanten zoals de PZEM. Zal Zeeland
op inspelen? Meijer, griffie ambtenaar belast met energie-
leid heeft daar geen enkele aanwijzing voor.
De PZEM koploper? Misschien als het om molens voor de
Igende eeuw gaat, zeker niet bij toepassing nu. Het is tijd
>r een frisse wind door het provinciale energiebeleid.
De feiten.
aprilde kerncentrale in Tsjernobyl ontploft. Op 27 april
eet Zweden verhoogde stralingsniveaus in de lucht, gevolgd
or praktisch alle Europese landen. Dat blijft een aantal
ken zo, enkele keren onderbroken door regenbuien die de
cht tijdelijk schoonwassen. De radio-aktiviteit in de rivieren
jgt ook, iets vertraagd in vergelijking met de lucht. Het
eau in het Maaswater bereikt op zondag 4 mei een
iximum, de Rijn op 7 mei. Bij Lobith meet men 13.000
querel per m3, bij één meting zelft 18.000 Becquerel. Bij
niveau van 1000 Becquerel als jaargemiddelde gaan bij de
terleidingbedrijven alle waarschuwingslichtjes branden,
dat moment is niet goed bekend welke stoffen deze straling
.-roorzaken. Het meeste zal wel jodium zijn (met een korte
hjtlfwaardetijd van 8 dagen), maar er kan ook cesium en
I rontium (met halfwaardetijden van ongeveer 30 jaar) tussen
I tten.
Wat doe je als je verantwoordelijk bent voor de kwaliteit van
drinkwater dat uit Maas en Rijn afkomstig is, en je ziet kort
voor het weekend van 4 mei het stralingsniveau stijgen? De
beheerder van de Waterleidingmaatschappij Zuid-West
Nederland, die water infiltreert in de duingebieden van
Goeree en Schouwen, nam het zekere voor het onzekere en
deed op 3 mei, 12 uur de kraan dicht. In dezelfde situatie sloot
ook het Rotterdamse Waterleidingbedrijf de waterinlaat naar
de Biesboschbekkens. Die inlaat blééf enkele weken dicht,
ondanks de mening van het krisiscentrum op het milieu
ministerie dat hier geen reden voor was. Liever geen dan enige
radioaktiviteit vond men in de Maasstad.
De WMZ echter deed op zondag 4 mei, 8.45 uur de kraan
weer open, zodat in de 2 a 3 weken erna tussen de 200.000 en
500.000 kuub licht besmet water in de duinen is gepompt.
2. De meningen.
Wat is er nu tussen 3 en 4 mei bij de WMZ gebeurd? Iedere
betrokkene geeft een ander verhaal. Bassie, hoofd labora
torium WMZ„Wij moesten een afweging maken tussen
mogelijke schade aan de duinvegetatie door grondwater
daling als we de inlaat stopten, en aan de andere kant de radio
aktiviteit buiten houden. Daarbij was het zo dat het krisis
centrum van VROM heel nadrukkelijk niet wilde dat we
stopten, om paniek bij de bevolking te voorkomen. Met die
aandrang van het krisiscentrum waren wij niet gelukkigals
WMZ beslisten we liever zelf'.
Beyen, inspekteur milieuhygiëne, dus Winsemius' verte
genwoordiger in Zeeland: „De WMZ heeft uit eigen be
weging de toevoer weer geopend. Mijn ministerie vond sluiten
inderdaad ongewenst, in tegenstelling tot de aanvankelijke
mening van mijn medewerkers hier in de inspektie. Dat leidde
tot een flink meningsverschil, maar die diskussie is pas ge
voerd nadat de WMZ-direktie zijn besluit genomen had".
VROM-medewerker Bos: „Wij vonden stoppen van de
drinkwaterinlaat uit het oogpunt van de volksgezondheid niet
nodig. Maar de WMZ had kunnen stoppen om het zekere voor
het onzekere te nemen, net zoals het Rotterdamse waterlei
dingbedrijf heeft gedaan".
Wist Bassie in het bewuste weekend hoeveel radio-aktiviteit
van jodium en van bijvoorbeeld cesium afkomstig was? „Ik
dacht een paar procenten cesium, afgaande op metingen van
Rijnwater in Duitsland". Het RIVM heeft inmiddels (Volks
krant 17 mei) 20% cesium gemeten. En TNO-medewerkers
stellen„Als op een te vroeg tijdstip berekeningen worden
gemaakt, kan men gemakkelijk een faktor tien naar boven of
beneden van de werkelijkheid afwijken".
En wist Bassie of jodium en cesium gemakkelijk door de
duingrond heenlopen of bijvoorbeeld op de bodem van de
infiltratieputten vasthechten? „Deverblijfstijdvanhetwaterin
de duinen is minstens drie maanden, dus als deze stoffen
onbelemmerd meegaan, is het jodium zijn radio-aktiviteit
bijna geheel kwijt; en dat is het meeste. Het cesium zal zeker
doorslaan door de duigrond maar hoe snel weten we niet. We
nemen nu slibmonsters in de infiltratieputten om te meten
hoeveel daar in zit".
Eén man weet de uitkomst van deze metingen al. Gede
puteerde Wim Don, voorzitter van het WMZ-bestuur en zoals
bekend chemicus van beroep „De drinkwatervoorziening in
Zeeland heeft geen gevaar gelopen door Tsjernobyl. De ver
hoogde radio-aktiviteit blijft in de duinen achter" (PZC, 29
mei).
Wat het cesium betreft is dat dus volgens Bassie nietwaar -
dat komt vroeg of laat in het drinkwater terecht. En als Don wel
gelijk heeft, moet mogelijk de slibbodem van de infiltratie
putten gereinigd worden; geen goedkope operatie. Onder
tussen kan het ministerie misschien nog eens overwegen hoe
een maatregel die deze problemen heel simpel had voor
komen, tot paniek had kunnen leiden.
