Recensies
einde van de
nucleaire droom
Vliedbergen, tekens
van tijd in het
Zeeuwse landschap
De titel is in zoverre juist dat het
voor vreedzame doeleinden en met
name voor de elektriciteits
opwekking als een onveilige en
dure oplossing voor de energie
behoefte moet worden
gekenmerkt.
In de inleiding bij het boek wordt
geschreven, dat het een droom is
geweest dat de technologie
de oerkrachten der natuur zomaar
kon beheersen en er onbegrensd
energie uit kon tappen zonder
daarvoor een prijs te betalen.
Die prijs wordt al jarenlang betaald:
vanaf de uraniumwinning, langs de
weg met kleine en grote ongeluk
ken met kerncentrales, met de afval-
berging en met opwerkings
fabrieken van uitgewerkte splijtstof.
De grote tegenslag voor de
kernenergie is de ramp van
Tsjernobyl geworden.
De oorspronkelijke titel van het
boek „The worst accident in
the world" geeft beter weer hoe
erg de gevolgen van deze kernramp
moeten worden ingeschat. Het gaat
daarbij niet alleen om het aantal
direkte stralingsslachtoffers dat
binnen enkele weken de dood vond.
Nog veel meer aandacht zal worden
gevraagd voor de vele duizenden
stralingszieken, die in de komende
maanden en jaren tot de slacht
offers gerekend zullen worden.
Deze pocket-uitgave is geen
wetenschappelijk naslagwerkje,
maar geeft een zo volledig mogelijk
overzicht van de gebeurtenissen
op 26 april 1986 en daarna.
Behalve de beschrijving van de
kernramp en de grote inzet van
diverse mensen, die dit korte tijd
later met hun dood moesten be
kopen, gaat het ook over de
omvangrijke gevolgen voor Rusland
zélf en voor de rest van Europa.
Het boek bevat enkele hoofd
stukken waarin de ontstaans
geschiedenis van kernenergie wordt
weergegeven en waarin uideg wordt
gegeven over de diverse geb mikte
termen voor radioaktieve straling,
waar zo plotseling de aandacht op
werd gevestigd.
Uit het boek wordt duidelijk dat de
de kernramp in Tsjernobyl al direkt
in de hoogste regeringskringen
bekend geweest moet zijn, doch dat
zeer laat met de evakuatie van de
bevolking werd begonnen. Pas na
anderhalve dag werd de direkte
omgeving van de kerncentrale
ontruimd, terwijl de stad Tsjernobyl
(binnen 30 km) nog tot negen
dagen na de ramp bewoond bleef.
Na lezing van dit boek moet men
zich toch eens afvragen of eenzelfde
ongeluk in de kerncentrale Borssele
of Doel ook tot gevolg kan hebben
dat de bevolking binnen een straal
van 30 km moet evakueren en
vooral of dit mogelijk zal zijn.
Het kernongeluk van Tsjernobyl
zou zijn uitgelopen op een
vernietigingsramp als er gelijk
tijdig met dit ongeluk ook niet
enkele gunstige omstandigheden
waren opgetreden.
De kernramp vond midden in de
nacht plaats, waardoor er veel
minder mensen op de werkplek
waren dan overdag. De bevolking in
de omgeving was binnenshuis. De
brand in het grafiet van de reaktor
was bijzonder fel, waardoor het
radioaktieve stof tot zeer hoog in de
lucht werd uitgestoten en niet in de
nabije omgeving naar beneden
kwam. Als belangrijkste punt
wordt genoemd dat het droog weer
was en er dus geen radioaktieve
neerslag op de grond kwam.
Met wat minder geluk zou de
bevolking in de wijde omtrek van de
kerncentrale blootgesteld zijn aan
een hoge dosis straling tengevolge
van de grote hoeveelheid
radioaktiviteit die in de atmosfeer
terecht kwam. Evakuatie naar
dorpen buiten de -30 km-grens
zou dan niet geholpen hebben,
rechtstreeks transport naar zieken
huizen zou echter noodzakelijk zijn
geweest.
Kernenergie blijkt een technologie
te zijn die teveel vraagt
van (feilbare) mensen, wat opnieuw
met de ramp van Tsjernobyl onder
de aandacht werd gebracht.
Tsjernobyl, het einde van de nucleaire
droomteam van The Observer.
Uitg. Het Spectrum BV, Prisma
Pocket, f 12,90.
door Hans Bannink
Onder deze titel verscheen een
boekje van de hand van Kees en
Bas Oele. Eerstgenoemde is
werkzaam als leraar geografie, de
tweede houdt zich bezig met
archeologie. De samenwerking van
beiden heeft tot een uitstekend
boekje geleid. Een beschrijving
(met afbeeldingen) van alle vlied
bergen in Zeeland wordt vooraf
gegaan door een gedegen verhande
ling over de ontstaansgeschiedenis
van Zeeland. Het verhaal van
Zeeuwse bodem wordt uitvoerig
beschreven.
Hier en daar is het boekje
vrij pittig. Er worden zes
verschillende typeringen van
Duinkerke-transgressies genoemd
waarnaar later menigmaal wordt
verwezen. Een hiermee onbekende
lezer(es) zal dit wellicht tweemaal
moeten lezen.
In het boekje wordt afgerekend
met tal van theorieën over
ontstaan en gebruik van vlied
bergen. De schrijvers beargu
menteren uitvoerig hun stelling dat
vliedbergen eerder als kasteel-
bergen betiteld moeten worden.
Het komt de duidelijkheid zeer
ten goede dat met tal van
voorbeelden en illustraties wordt
gewerkt. Overigens komen ook de
Karolingische burchten en de
hollestellen aan bod.
Tevens staan er een tweetal
routebeschrijvingen in, uiteraard
langs de vliedbergen. Eén op
Walcheren en één op Zuid-
Beveland. Jammer genoeg is hiervan
geen kaartje opgenomen.
De fietser/automobilist moet het
doen met een - overigens gede
tailleerde - routebeschrijving. Tot
slot wordt een uitgebreide
literatuurlijst verschaft die
bruikbaar is voor hen die deze
„tekens van de tijd" nog beter
willen leren kennen.
Vliedbergen, tekens van tijd in het
Zeeuwse landschapKees Bos en
Bas Oele.
UitgaveStichting Natuur en
Rekreatie Informatie, Middelburg,
mei 1986.
Prijs f 9,50 in de boekhandel.
van f 10- (inklusief porto) op giro
5652027 t.n.v. Stichting NRI te
Middelburg o.v.v. titel uitgave.
door Marten Wiersc
