'elp, de bodem is vervuild
Drie stappen
Onverwachte vondsten
ikerkerk ligt niet in Zeeland,
enmin als de andere supergeval-
n van bodemvervuiling. Toch ne
ren ook in onze provincie de pro
lemen met vergiftigde grond toe,
oals onder andere blijkt uit klachten
ij de Milieufederatie. Op dit mo-
ent zijn 30 gevallen aan sanering
e, voor in totaal 24 miljoen gulden,
aar in 1987 is hooguit 2 miljoen
schikbaar. In dit tempo zullen sa
ringen dus nog tien jaar of meer
«ten wachten. Er ontstaat een
wmeer van wegens geldgebrek
gestelde samering, bewoners blij
ken. lang in onzekerheid en gemeen-
elangen krijgen soms voorrang
even de volksgezondheid. Dit arti-
ei werpt een licht op de oorzaken
doet aanbevelingen voor burgers
ii voor het beleid.
In theorie weten we in Nederland na 5 a
110 jaar ervaring tamelijk goed hoe bo-
I iemvervuiling aangepakt moet worden,
p papier is de zaak redelijk geregeld,
e praktijk is echter weerbarstig. Om de
E>odemvervuiling goed te kunnen aan-
kken, heeft de rijksoverheid in 1983
ie Interimwet Bodemsanering vastge-
•ld en geld gereserveerd voor de uit-
i ering ervan. Hierbij is het provin-
bestuur de spil waarom alles draait.
Iedere provincie moet de gevallen van
odemvervuiling inventariseren, zo
ogelijk geholpen door gemeenten en
irgers. Elk jaar moet een programma
opgesteld worden, waarin de prioriteiten
slaan en de te volgen aanpak. De pro-
v ncie moet ook toezicht houden op het
onderzoek dat voor ieder apart geval
nodig is en op de sanering zelf. Het is
ogelijk dat een gemeente of eenbedrijf
n sanering in eigen beheer uitvoert,
fabelsaneringsschema
gemeenten
ntldingen
Provincie Zeeland
eventueel in eigen
ui- voering
erleg 4
'.nciële bijdrage
provinciale
inventarisatie
bodemsanerings
programma
oriënterend
onderzoek
nader onderzoek
[saneringsonderzoek
saneringsvoorstel
uitvoering
burgers
meldingei
inspraak
inspraak
gedoogplicht
maar ook dan moet de provincie toe
zicht houden.
Het onderzoek verloopt in het alge
meen in drie stappen. Bij het oriënterend
onderzoek zoekt men in archieven op wat
de oude Zeeuwen daar vroeger deden en
men prikt voor weinig geld een paar keer
in de grond. Is dit raak dan moet een nader
onderzoek uitwijzen hoe ernstig, hoe diep
en hoe wijd verbreid de bodem vervuild
is. Is het antwoord positief dan vindt een
saneringsonderzoek plaats. Dat levert een
saneringsvoorstel op, waarin staat hoe
veel grond schoongemaakt moet wor
den, of mensen moeten verhuizen en
hoeveel de hele zaak kost.
Steeds wordt op basis van een onder
zoeksuitkomst beslist of de volgende
stap nodig is. En omdat de provincie
iedere stap in een nieuw jaarprogramma
moet plannen en vastleggen, zorgt deze
fase ervoor dat er minstens drie jaar ver
loopt tussen het vinden en daadwerke
lijk opruimen van gif.
Iedere fase van het bodemsaneringsplan
brengt zijn eigen moeilijkheden mee. In
Zeeland inventariseert de provincie al
enkele jaren tamelijk intensief alle mo
gelijke gevallen van bodemvervuiling.
De voor de hand liggende plaatsen zijn
inmiddels gelokaliseerd en in veel geval
len onderzochtvoormalige vuilnisbel
ten en gasfabrieksterreinen en risiko-
groepen als garages, autosloopterreinen,
de bestrijdingsmiddelenhandel en che
mische bedrijven. Maar nog steeds zijn er
zaken, die slechts bij toeval boven water
komen. Zo verwachtte niemand dat er
gif zat onder een bouwperceel van de
Middelburgse Segeerssingel. Toch werd
lood, kwik en benzeen gevonden. Ach
teraf is gebleken dat men een eeuw gele
den voor hetdempen van de singel grond
heeft gebruikt, waarop eerder een kruit-
fabriekje had gestaan. Aan de Noord-
weg, ook in Middelburg, vond men ver
vuiling die normaal is voor gasfabrieks
terreinen. Een gasfabriek heeft daar
nooit gestaan. Het betreffende perceel
blijkt een keer opgehoogd te zijn met
grond van de gasfabriek aan het Molen
water in Middelburg.
In de jaren zestig en zeventig waren
bedrijven vaak al tevreden als zij hun
chemisch afval aan een of andere ver
voerder afgegeven hadden. Niet altijd
kwam dat op een vuilnisbelt terecht (ook
niet goed, maar tenminste te lokalise
ren) soms werden er bij boeren putten
of sloten mee gedempt of terreinen op
gehoogd.
Een voorbeeld zijn de vaten chemisch
afval die begin 1986 ontdekt werden
onder het erf van een boerderijtje aan de
Langeweg bij Sluiskil. Ze bleken afkom
stig van Dow. Aan de Noorddijk in Hoek
ligt een perceel waar klompen plastik-
afval, ook van Dow, door het gras steken.
Zo zijn er ongetwijfeld meer voorbeel
den.
Aanbeveling. De enige mogelijk
heid om zulke verspreide vervui-
lingsgevallen te vinden, is melding
door burgers die er weet van heb
ben of iets vermoeden. Omdat niet
alle gemeenten meewerken, is mel
ding bij de provincie (Provinciale
Waterstaat) of de Milieufederatie
het meest effektief.
Meneer Adriaanse uit Wemeldinge
Word je er ziek van
Een volgende bron van problemen is het
onderzoek en de interpretatie daarvan.
Vooral het laatste raakt de bewoners op
en bij een vervuilde plek heel persoon
lijk. Cynisch gezegd zijn hier maar twee
mogelijkheden. Er is geen vervuiling ge
vonden, maar men is wel ziek. Of er is
vervuiling gevonden, maar niemand
heeft er last van.
Het echtpaar Adriaanse woont aan de
Bakkersboogerd te Wemeldinge. Zij en
hun buren hebben voortdurend gezond
heidsproblemen die overgaan zodra zij
een paar dagen van huis zijnhoofdpijn,
misselijkheid, ademhalingsklachten.