Verzekering
Wat doet de overheid?
Achter de zeedijk die langs het huis
loopt, ligt een oude verontreinigde vuil
nisbelt en er is uit die hoek een kwel-
stroom aangetoond richting Bakkers-
boogerd. Diverse metingen geven ech
ter bij en onder de huizen steeds de
uitslag „nul". De verdenking is nu dat
niet bodemvervuiling, maar een kom-
binatie van vocht en schimmels voor de
problemen zorgt.
Het is mogelijk daarnaar nieuw onder
zoek te doen, maar dat zal zeker een paar
jaar duren. Zoiets strandt dus in een
impasse van vermoedens en niet te be
antwoorden vragen.
De omgekeerde situatie vinden we
ook in Wemeldinge, waar onder drie
huizen en een landbouwloods aan de
Oranjeboomstraat hoge gehaltes aan
cyanide, teer-resten en olie zijn gevon
den. Oorzaken zijn de gasfabriek en een
benzinepomp die daar vroeger stonden.
De vorige wethouder milieuzaken, zelf
bioloog, stelde de bewoners gerusthier
moet weliswaar gesaneerd worden maar
men hoeft beslist niet bang te zijn kanker
te krijgen of iets dergelijks. De man wist
waarschijnlijk niet dat een buurmeisje
aan de overkant, die vroeger vaak ter
plaatse speelde, wèl bloedkanker heeft.
Ook de officiële milieudiensten hul
digen meestal de mening dat geen ziek
tegevallen bekend zijn als gevolg vanbo-
demvervuiling. Inderdaad is zelden of
nooit te bewijzen dat een konkreet
ziektegeval door bodemvervuiling ver
oorzaakt wordt. Maar gif in de grond ver
groot wel degelijk de kans op ziek wor
den. Eigenlijk moet men de bewijslast
omdraaien. De overheid en de vervuilers
zouden moeten aantonen hoe zuiver de
grond moet zijn om géén risiko meer te
lopen.
In hetzelfde licht moeten we de getal
len zien die de overheid gebruikt om
grond „schoon", „matig vervuild" of
„rijp voor sanering" te noemen. Een paar
voorbeelden staan in de tabel: bij ge
halten A is er niets aan de hand; als bij een
oriënterend onderzoek gehalten boven
de B-waarde gevonden worden volgt
een verder onderzoek, maar gesaneerd
wordt er in de praktijk pas als de C-
waarden overschreden worden.
Bij sanering is de overheid tegen
woordig tevreden als de vervuiling tot de
B-waarde teruggedrongen is. Men laat
dus een rest zitten en er blijft een zeker
risiko bestaan op ziek worden.
Als de bewoners daarmee niet ak
koord gaan, rest hen uiteindelijk geen
andere keus dan vertrekken. Bij de Mid
delburgse Segeerssingel bijvoorbeeld
stelde de gemeente voor om de bovenste
60 cm van de toekomstige tuinen te
vervangen door schone grond en de
diepere vervuiling te laten zitten. De
aspirant-kopers vonden dat te weinig ge
zien hun plannen voor zitkuilen, vijvers
en appelboompjes. Na enig touwtrek
ken werd besloten tot een schone top
laag van 100 cm. Maar daarna moet toch
iedere koper zelf besluiten of men het
overblijvend risiko aksepteert of een
andere bouwplek gaat zoeken.
Aanbeveling. Saneren van iedere
vervuilde lokatie dient tottenminste
de B-waarde en liefst de A-waarde
plaats te vinden, om gezondheids-
risiko's te voorkomen. Uitspraken
dat (beperkte) vervuiling géén risi
ko's oplevert, zijn onverantwoord
en moet men achterwege laten,
leder moet zelf beslissen of het
overblijvend risiko wordt aanvaard
of niet.
Al het onderzoek dat men pleegt te
doen, neemt niet weg dat men ook bij
sanering nog op verrassingen kan stui
ten. Zo toonde een onderzoek aan de
Zuidsingel in Middelburg (voormalig ga
ragebedrijf) een laag dieselolie aan, drij
vend op het grondwater. Bij het afgraven
vond men echter niets. Een verklaring is
nog niet bedacht. Vlissingen stuitte bij
de sanering van het gasfabrieksterrein
juist op een tegenvaller. Men trof twee
kelders aan, volgestort met teer, die bij
het onderzoek niet gevonden waren. De
saneringskosten stegen met een mil
joen.
TabelVoorbeeld van enkele toetsingswaarden
(n
„schoon"
A-waarde
„matig
vervuild"
B-waarde
„te saneren
C-waarde
cadmium
1
5
20
lood
50
150
600
benzeen
0,01
0,2
5
teerstoffen
1
20
200
Zulke mee- of tegenvallers zijn voc
rekening van de overheid. Voor de b(
woners is belangrijker of de overhei
ook opdraait voor de bijkomende o
indirekte schade, zoals verzakking va
hun huis of waardevermindering door d
besmette ligging. Hier is alleen iets t
bereiken via de inspraak over het sane
ringsvoorstel. Als dat voorstel eenmaa
vaststaat en de dragline voor het hel
staat, kan niemand meer iets tegenhou
den. Zelfs de grondeigenaar heeft eei
gedoogplicht.
De overheid stelt zich in het algemeei
alleen garant voor de schade die het ge
volg is van de sanering. Zo sluit de pro
vincie standaard een verzekering af voo
verzakkingsrisiko's e.d. Als een ge
meente of een bedrijf een sanering uit
voert, is dat echter niet bij voorbaat dui
delijk. Uiterst moeilijk is in alle gevallet
de schade door de vervuiling zelf. Als eet
woning op gifgrond staat, is dat gewoct
pech voor de bewoner.
De heer Dagevos bijvoorbeeld ii
eigenaar van de landbouwloods op hei
gasfabrieksterrein in Wemeldinge. Vel
gens het saneringsvoorstel wilde de pro
vincie de vloer openbreken en de vui.es
grond gedeeltelijk weggraven. Dagevos
zou zijn schuur daardoor een onbekend
aantal jaren niet kunnen verbouwen ei
gebruiken en na de halve sanering zou hi
met een in waarde verminderde loods
blijven zitten. Er is overwogen een pro
ces aan te spannen, maar daarin zot
Dagevos een heel kleine kans van slagen
gehad hebben. Inmiddels is na bezwaar
schriften van Dagevos en de ZMF een
gewijzigd saneringsplan uit de bus ge
rold, waarin de loods wordt aangekocht
en de vervuiling eronder volledig opge
ruimd.
ORlENTEREN 0 OND.ERZO.EK.
KADER OftDERzÓf