R
«MM
ECENSIES
De stichting Het Zeeuwse Land
schap vierde het afgelopen jaar
feest vanwege haar 50ste verjaardag.
De Zeeuwse bevolking werd
benaderd: huis aan huis een folder
en een sticker, regionale
avonden met exkursies naar een
terrein in de buurt en de uitgave van
een feestboek over Zeeuwse
landschappen en „Het Zeeuwse
Landschap". Het boek valt uiteen
in drie gedeelten, die
achtereenvolgens de geschiedenis
van de stichting (1), een schets
van Zeeuwse landschappen (2) en
het natuurbeheer van Zeeuwse
terreinen (3) bevatten.
1. De pagina's 11 t/m 50 om
vatten de aanleiding om Het
Zeeuwse Landschap op te richten,
n.l. de dreigende verkaveling van
het landgoed Hoogduin in de
Walcherse Manteling voor villa-
bouw in 1936. De verwerving mis
lukte echter. Problemen rond de
natuur van Het Zwin leidden tot een
beheer door het Zeeuwse Land
schap van de gronden, die in eigen
dom waren bij de Dienst der
Domeinen. Dat was in 1939.
Na Hoogduin, Het Zwin en het
meewerken aan regelingen als
meldingsgebieden passeren be
kende Zeeuwse terreinen in alle
regio's de revue. Verscheidene
werden eigendom of kwamen in
beheer bij het Zeeuwse Land
schap. In andere gevallen kon
eenbeheer worden gestimuleerd dat
meer met de natuur rekening
hield.
Het leuke van deze benadering is,
dat met al die konkrete stukken ge
schiedenis van ons provinciale
„Landschap" een goed beeld
wordt gegeven welke soorten
terreinen aanwezig zijn en waarom
ze de moeite van het behoud
waard zijn.
Het wordt duidelijk dat Het
Zeeuwse Landschap volwassen is
geworden met veel vallen en
opstaan. Iets anders kon moeilijk
verwacht worden in ee<J provincie
met zo'n sterke agrarische be-
langenwereldnatuurbescher
mers doen toch niet anders dan
boeren belemmeren? Uit het stuk
historie is ook te lezen dat de
toenemende financiële afhanke
lijkheid van de provinciale overheia
een toenemende bemoeizucht
meebracht, gevoed door de land-
bouwlobby.
2. De huidige landschappen van
Zeeland passeren hierin beknopt
de revue, inklusief de nieuwe
landschappen zoals van het Veerse
Meer en de Grevelingen (51-94).
Vooral de vormende rol van de
agrarische mens wordt geakcentu-
eerd. Per landschap komen steeds
aan de orde de aspekten van het
natuurlijke ontstaan, menselijke
invloed, waarde voor planten
en dierenwereld en flitsen over
beheer en bedreiging.
3. Het beheer van Zeeuwse
natuurgebieden komt aan de orde in
Het landschap beheren (95-134) en
De beheerder op de voet gevolgd
(135-187). Van de meeste land
schappen, die in deel 1 en deel 2
aan de orde kwamen, wordt hier
uitgebreid aangegeven hoe het
beheer moet worden gerealiseerd.
Dit deel wekt begrip voor de
maatregelen die men als buiten-
liefhebber in het veld kan zien
uitgevoerd. Het gaat om de ge
volgen van het doen of nalaten
van werkzaamheden als maaien
en kappen, afvoeren en beweiden,
bemesten en beplanten, afsluiten
voor bezoek, omkaden en dras
zetten (waterbeheersing en
waterbeheer) en tegengaan van
stuiven. Op de voet kan de beheer
der nog eens worden gevolgd in
vier specifieke terreintypen (schor,
plaat, oudland-grasland en land
goed).
Het boek is duidelijk toegespitst
op de geschiedenis van „Het
Zeeuwse Landschap" en op het
terreinbeheer ill Zeola:id:(onder
titel). De foto's van Kleingeld
zijn een prima visualisering van de
stof en bieden ook leuke konkrete
details van plante- en diersoorten.
De aquarellen in het boek zijn een
^nwiStvan^^^H"lli¥WeCTgave van
een stuk kuituur, zoals aanleg van
kasteelbergen en dijken, of natuur,
te weten landschap met natuur
elementen. Ze komen echter niet
tot hun recht door het ontbreken
van teksten, die een goed verband
met de geschiedenis van Zeeland
geven.
Het beheer van natuurgebieden
vormt geen gemakkelijke stof voor
de meeste mensen en het boek zal
zeker niet alle Zeeuwse gezinnen
halen zoals de huis-aan-huis
folder. Daarvoor is in dit soort
boeken doorgaans het taalgebruik
ook te weinig gemakkelijk. Wie
specifiek belang stelt in „Het
Zeeuwse Landschap" en het beheer
van de Zeeuwse natuur, zij dit boek
van harte aanbevolen. Wie alleen
algemeen is geïnteresseerd in de
Zeeuwse landschappen, hun
struktuur en waarden, kan beter
terecht in het boek Het Zeeuwse
Landschap door hetzelfde drietal
gemaakt en uitgegeven door Het
Spectrum in 1980 voor15,-.
Mens Zee Land. Het beheer
van het Zeeuwse Landschap door P. H.
Nienhuis, R. J. B. M. Willems en
R. H. G. Kleingeld. 1986. Uitgave
door Het Zeeuwse Landschap,
Pitman te Goes en Fanoy boehen te
Middelburg. Prijs f 49,— (voor
begunstigers bij Het Zeeuwse
Landschap f 34,90). 192 pagina's.
door Jaap Woets
