Jacob Viergever
Het landschap
De schrijvers
10
de jonge heren vogelaars geweest dat ze
zoveel werk op dit terrein hebben ge
daan.
Ted: Ik kan de bal direkt terugrollen:
Frans komt veel op hetgemeentehuis en
kent de streek-archivaris heel goed. Daar
zijn hele leuke dingen uit voortgeko
men, bijvoorbeeld de jachtgegevens. De
oudste waarneming is van 1307, van een
patrijs.
FransOp een gegeven moment ont
dekten we een opgezette vogel, een step
pehoen, op kasteel Haamstede van de
invasie van 1888. Toen werden ze woe
dend omdat ze de hele nummering daar
door moesten veranderen. Het was dui
delijk géén dubieuze waarneming want
het beest stond er opgezet.
Als je goed naar de kijker die op de achterkant
van het boek staat afgebeeld kijkt, zie je
daarin J. V. gekrast.
Frans: Dat staat voor Jacob Vierge
ver. Schouwen was, naast Texel en De
Beer, een beroemd vogeleiland. Het wa
ren komplete expedities om er te ko
men, met boten vanaf Rotterdam. In de
jaren '30 had je op Schouwen de rijke
jongetjes uit de Randstad die met fiets en
kijker op pad gingen. Daarnaast had je
op Schouwen óók minder rijke natuur-
geïnteresseerden. Die mensen hadden
geen kijkers en gingen lopend op ex-
kursie. Eén kijker, die van Jacob Vier
gever, passeerde dan 10 paar ogen. Een
jong vogelaartje mocht daarna de kijker
van Jacob poetsen. Waarom wij deze
foto erop hebben gezet
Die man had een enorme kennis. Dat
werkte sneller dan de provinciale biblio
theek. Dankzij zijn fotografisch geheu
gen is er minder materiaal verloren ge
gaan door de watersnoodramp. Je kon
met alles bij Viergever aankomen, of het
nou een plant, een schelp of een dier was
Hij was een wandelende encyclopedie.
Hij had zelf ook een waarnemingen-
boek in perkament gebonden, dat in
1946 begon. Als je de oude jaargangen
van Natura bekijkt, dan kom je altijd die
naam vanjacob Viergever tegen. Als je in
de museums van Leiden komt idem,
want die man verzamelde veel. Hij heeft
ontzettend veel opgestuurd naar Leiden.
Het was een wonderlijke man, een
aparte vogel. Maar dat komt je vaak in de
Vogelwacht tegen: vogels van diverse
pluimage. Gelukkig hebben we nog
voor zijn dood heel veel van hem kunnen
leren. De enorme kollektie van die man
is vermaakt aan de Vogelwacht en staat
nu opgesteld bij Rijkel ten Kate. En in
feite heeft hij daardoor die Avifauna mo
gelijk gemaakt, door al die gegevens.
eens. John en ik wilden gewoon w:
preciezer en serieuzer werken dan c
jongeren. Die grapten en giebelden, d:
hield niet op. We wilden nogal eens o]
schieten omdat we 's morgens vroeg aa
het werk moesten.
TedHet vertrouwen in het jongere dri
tal was, terecht, in het begin niet bijsti
groot. Wij gingen nou eenmaal lacher
en gierend door het leven maar pre
teerden toch wel wat. Onze manier va
leven was "er komt overal wel een o
lossing voor". Maar soms heb je gewoo
keiharde afspraken. Daar hebben
veel van geleerd. Bijvoorbeeld dat je
tijd moet nemen omdat het anders foi
gaat. En dat zeker zo'n avifaunistis
gedeelte precies en nauwkeurig behai
deld moet worden.
Vogels kijken vanaf het „Krabbendiekje", (29-7-1947
Het werk geklaard
Het tweede deel van het boek gaat over de avi
fauna. Het eerste deel gaat over het landschap.
Waarom is dat opgenomen? Frans: je hebt het
nodig om de vogels te begrijpen. Het
landschap is gevormd door de natuur en
de mens, waarbij naast de grondsoort
ook de dijkenbouw, verkaveling enzo
voorts aan de orde komen. Tussen deze
twee stukken in zit een verhaal van Wim
de Vos over mensen en vogels op Schou
wen. Daarin wordt verhalend verteld wat
de mensen vroeger en nu met de vogels
te maken hadden.
Het is ook voor het eerst dat zo'n land
schappelijk overzicht van Schouwen is
gemaakt, waarbij ruim aandacht wordt
besteed aan de kenmerkende inlagen en
karrevelden en de binnenduinen. Bijna
iedereen van die landschapshoofdstuk
ken komt van Schouwen en vertelt z'n
verhaal vanuit eigen ervaringen, vanuit
het op exkursie gaan. Het is daardoor
geen boekenverhaal.
FransHet boek is eigenlijk door 3 ge
neraties gemaakt de60-ers,de40-ersen
de 20-ers. De manier van werken van de
middelsten en laatsten verschilde nogal
Is het boek voor de planologie geschikt, bi]
voorbeeld als je bepaalde typen terreinen w:
beschermen
TedIk denk dat je er toch wel ee
kant mee op kunt, wantwatbelangrijk
dat staat er zeker in. Alleen om nó
betere resultaten te hebben, moet
nader onderzoek doen. Zondermeer.
FransVogels zitten hier óók, omdat ee
bepaald beleid gevoerd is of wordt. Van
daar ook onze wensen in de richting ve
het waterschap, gemeenten en het rij
Uiteindelijk bepalen toch de politiek
beslissingen wat er met het landschap
de toekomst gebeurt. Het zou daaro
waardevol zijn als alle mensen die wer
ken op een gemeente, eensekretarie, di
boek eens gingen bekijken en het me
lieten wegen in hun besluitvorming e
him adviezen.
Ted: We hebben vanmorgen een tienta
exemplaren op de gemeente Wester
schouwen gebracht. We keken elkaa;
aan en zeiden:"En als het nou toch een
waar kon zijn dat in elke kamer even di
boek lag en ze de gemeentesekretarii
nou eens om deze reden zouden sluiten
En dat ze vanavond tegen elkaar zoudei
zeggen: ja, dit zouden we toch eigenlijl
moeten doen".
Citaat A. B. Wigman/Vogelleven in
Nederland 1917.
Kooikers in de eendenkooi in de Maire
te Oosterland winter 1955-1956),
