Hoogaktief afval
c
Lekkages
Straling
8
en zwavel, tritium en koolstof 3 keer
meer. In de Westerschelde kan ook twee
keer zoveel tritium terechtkomen.
Hier komt bij dat de oven tot de sto-
ringsgevoeligste onderdelen behoort.
Filters kunnen uitvalen of verstopt ra
ken per ongeluk kan verkeerd afval in
de ovens terechtkomende brandstof
toevoer kan haperen met onregelmatige
verbranding als gevolg, en dergelijke.
Niet voor niets heeft de Covra zelf de
hoogste frekwentie bij dit soort inciden
ten ingeschat.
Zowel de uitstoot bij normaal bedrijf
als deze incidenten zijn dus te vermijden
door enkele schuren extra te bouwen en
daarin al het middel- en laagaktieve afval
in geperste vorm op te slaan.
De eisen die het hoogaktieve afval aan
opslag stelt, maken de konstruktie van
een veilige opslagplaats tot een ingewik
keld karwei met veel gereken. Aan de
ene kant moet dit afval onder alle denk
bare omstandigheden die zich geduren
de 100 jaar kunnen voordoen, geschei
den blijven van mens en milieu. Maar
tegelijk moet de warmte die het afval
geeft ook gegarandeerd worden afge
voerd. Voor een veilige insluiting zou je
het afval zo goed mogelijk willen inpak
ken voor een goede warmteafvoer wil je
juist dat de verpakking niet te veel warm
te vasthoudt. In de praktijk kiest men
dus een, hopelijk betrouwbaar, kompro-
mis. Of de Covra daarin geslaagd is, is
voor niet-ingewijden haast onmogelijk
te kontroleren.
Waaruit bestaat eigenlijk dit hoog
aktieve kernafval De splijtstofelemen
ten in een kernreaktor bestaan uit holle
metalen staven, gevuld met tabletten
uranium. Door de splijting van uranium
ontstaan allerlei nieuwe, sterk radioak-
tieve stoffen, waaronder gasvormige. Na
een paar jaar is het uranium „op" en
I n:
a
-
50 S- s~
o 8- S>
O
SC
7Z SS
n e
O
- s
worden de splijtstofelementen uit het
reaktorvat gehaald. Ze blijven dan nog
één a anderhalf jaar in een waterbassin in
de centrale opgeslagen om enigszins af te
koelen. Daarna kunnen de spijtstofele-
menten naar de opslagplaats zoals de
Covra hem wil bouwen. Die krijgt vol
doende kapaciteit voor de elementen
van Borsele, Dodewaard en eventueel
vier nieuwe kerncentrales. Tot nu toe
worden echter alle splijtstofelementen
naar Frankrijk en Engeland gestuurd om
daar „opgewerkt" te worden. Via een
chemisch proces haalt men het overge
bleven uranium en het ontstane pluto
nium uit de splijtstofelementen.
Het overblijvende, nog steeds hoog
radioaktieve „kernsplijtingsafval" (KSA)
is vloeibaar - er zitten geen gassen
meer in - en wordt daarom gemengd met
een soort glas. Om het verglaasde KSA
wordt een roestvrij stalen cilinder aan
gebracht. Deze cilinders kan Nederland
vanaf begin jaren '90 terugverwachten.
Of er nu splijtstofelementen of KSA-
cilinders worden opgeslagen, de Covra
moet de straling ervan afschermen en de
warmte die eruit vrijkomt voortdurend
afvoeren. De afscherming wil men rea
liseren door een tweede stalen bus om
ieder(e) splijtstofelement of KSA-cilin-
der aan te brengen. De dubbelwandige
bussen worden daarna in een bunker
met dikke betonwanden geplaatst. In de
zijwanden en het dak van de bunker
zitten ventilatieopeningen. Door na
tuurlijke trek moet de warmte die het
afval afgeeft naar buiten verdwijnen.
De direkte straling die door dit op
slagsysteem naar buiten komt, is heel
gering te noemen. Niet meer dan enkele
duizendsten van de natuurlijke achter
grondstraling. Het wordt ernstiger als
een splijtstofelement of de dubbele
wand lek raakt onder invloed van de
hoge temperaturen (honderden graden
en de agressieve chemische stoffen i
het afval. Dan kan een gedeelte van d
radioaktieve inhoud ontsnappen en me
de luchtstroming naar buiten gevoeri
worden. Bij de berekening van de ekst
stralingsbelasting die dit veroorzaakt
gaat de Covra uit van 0,1% beschadigd
elementen. En ook dit percentage word
door kritici in twijfel getrokken.
Duitsland verwacht men bij vergelijk
bare elementen echter 1% lekkages
Door de speciale opslagomstandigh e
den zouden er meer stuk kunnen gaa:
zodat 20 tot 30 keer zoveel lozinge
zouden optreden als de Covra aangeef t
Zoals gezegd veroorzaakt de opsla:
plaats een verhoging van het stralings
niveau. De Covra heeft allerlei bereke
ningen uitgevoerd om aan te tonen da
de ekstra dosis die mensen in de omge
ving oplopen maar heel gering is. Het it
nog de vraag of dit rekenwerk helemaa
klopt. Zo is het de Covra niet opgevallei
dat de afstand tussen de spoorlijn naai
het Sloegebied - één van de aanvoerrou
tes - en het dorp Heinkenszand wt
uiterst klein is.
Bij de gevolgen van lozingen in d<
Westerschelde is voornamelijk gekekei
naar het indirekte effekt (via visvangst
voor de mensen, en nauwelijks naar d<
direkte schade voor het Westerse helde
milieu zelf.
De gevolgen van ongevallen tenslott
zijn nog het moeilijkste te berekenen
Die hangen immers niet alleen af van d<
maximale uitstoot van radio-aktievt
stoffen bij een incident, maar ook met d<
kans op incidenten. Alleen daarom a
moeten technieken die aanleiding kui:
nen geven tot incidenten vermeden
worden als dat maar enigszins mogelijk
is. II
^1
i
d
S
J3'
O:}
33*
