Sociale gerechtigheid
Heel de schepping
Ekonomisch gewin
Marten Wiersma
Er valt binnen de kerken een
toenemende belangstelling te konstateren
voor milieuvraagstukken. Onlangs
verscheen het rapport
„Over kerk en milieu" en een studiedag
in Den Bosch trok meer dan 350
deelnemers.
Een kijk op de relatie tussen
„kerk" en „milieu".
Kerk als aktiegroep
Kerk
en milieu
z
ioak bij zo veel maatschappelijke
groeperingen, krijgen ook de kerken
steeds meer aandacht voor de zorg
voor het milieu. Aan die toenemende
belangstelling liggen grofweg drie mo
tieven ten grondslaghet streven naar
sociale gerechtigheid, het besef dat de
schepping verder reikt dan de mens en
de huidige westerse kuituur.
De ekologkche krisk heeft ons ge
leerd, dat de aardse natuur maar een
beperkte ruimte biedt aan mensen
grondstoffen raken op en de draag
kracht van de natuur kent grenzen.
Het veroorzaken van milieuschade
door de westerse wereld betekent dat
andere groepen mensen minder krij
gen: toekomstige generaties en de
ontwikkelingslanden krijgen onze
milieukosten op hun bord. Degenen
die na ons komen, lopen de kans een
verminkte wereld aan te treffen. De
koers die de westerse wereld momen
teel vaart, gaat vaak ten koste van na
tuur en milieu in de derde wereld het
westen gebruikt het grootste deel van
de grondstoffenvoorraad, verplaatst
milieuvervuilende aktiviteiten naar de
derde wereld, enz. De inzet voor een
betere omgang met natuur en milieu
hier en nu, heeft daarom alles te ma
ken met rechtvaardigheid en eerlijk
delen.
Het tweede motief van de kerken om
zich meer met milieukwesties bezig te
houden, ligt in de konstatering dat de
schepping niet alleen de mens maar
ook planten en dieren omvat. Heel het
ingewikkelde stelsel van leven, heel de
schepping hoort erbij. Dat is een ver
andering van denken in de theologie,
die te lang en te vaak de nadruk heeft
gelegd op de mens en daardoor de rest
van de schepping veronachtzaamde.
Ten derde wordt meer en meer dui
delijk, dat milieuproblemen zeer
nauw samenhangen met de kuituur
waarin ze zich voordoen. Oplossingen
voor milieuproblemen blijken be
grensd te worden door de samenle
ving wetten en regels - voor zover die
er zijn - worden niet nageleefd of kun
nen niet gehandhaafd worden. De
grote nadruk op ekonomisch gewin of
de heersende sociale norm (100, 120
of meer kilometer per uur) verhinde
ren een effektief milieubeleid. De ge
richtheid op techniek en technische
oplossingen belemmert het zicht op
de wezenlijke oorzaken van de milieu-
krisis.
Daarmee stuiten we op een aantal
ethische vragen die te maken hebben
met de grenzen aan de ekonomische
groei en aan de menselijke begeerten.
Vragen waarover kerken en aanver
wante organisaties wel wat te zeggen
hebben.
Kerken en kerkgangers gaan zich dus
(of zouden zich moeten) bezighouder
met vraagstukken van natuur- en
milieubehoud. Betekent dit dat de
kerk een stevige, goed georganiseerde
aktiegroep moet worden Die gewa
pend met spandoeken, theologisch en
ekologisch getinte leuzen de straat op
trekt Die het verkeer lam legt in de
strijd tegen de zure regen Dat liever
niet, de kerk leent zich daarvoor niet
Milieugroepen vervullen die funktie al
en vaak goed. Nee, de kerk heeft an
dere mogelijkheden. Binnen onze
door belangen en tegenstellingen ver
zuilde samenleving is de kerk een van
de weinige - zo niet de enige organisa
tie waarin mensen van diverse pluima
ge samenkomen. W erknemers, werk
gevers, uitkeringsgerechtigden, indu
striëlen, natuurbeschermers, politici,
agrariërs, technici en biologenje
vindt ze er allemaal, bijeengehouden
door hun levensovertuiging. Daarom
kunnen wezenlijke vragen rond ieders
individuele en onze gezamenlijke ver
antwoordelijkheid hier aan de orde
komen. Op wereldschaal gebeurt dit
thans binnen het zogenaamd concili
air proces met de titel "Vrede, Gerech
tigheid en Heelheid van de Schep
ping". Dit proces ging onlangs van
start en brengt de drie grote vraag-
Zure regenonze eigen schuld, onze eigen zorg Uitbrochure zure regen. VROM 1985
