Korte berichten
mededelingen
Baggerproblemen
Diskussieavond over de toekomst van
de landbouw en milieu in Zeeland
Imposex bij purperslakken
Bezinning en toerusting
Marten Wiersma is consulent natuur- en
milieuedukatie in de provincie Zeeland en voor
zitter van de Vereniging Goed Rentmeester
schap.
stukken van onze tijd met elkaar in
verband. Het is een initiatief van de
Wereldraad van Kerken. De aktivitei-
ten zullen ongeveer twee jaar duren en
in Nederland worden afgesloten met
een grote kerken-konferentie. Gedu
rende het proces zouden o.a. struktu-
rele kontakten met natuur- en mi
lieuorganisaties tot stand moeten ko
men, om het milieubehoud een vaste
plaats binnen de kerken te geven.
Maar ook op gemeente- en paxochie-
nivo dient het milieuvraagstuk een se
rieuze plaats te krijgen. Een van de
vormen waarin dat kan gebeuren, is
bezinning. De joods-christelijke tradi
tie heeft een sterke rol gespeeld bij de
ontwikkeling van onze samenleving -
en daarmee aan het ondergeschikt ma
ken van de natuur aan de mens en zijn
begeerten. De kerken moeten terug
naar de bron, zich bezinnen op de
funktie van de theologie en de gevol
gen daarvan voor natuur en milieu.
Anderzijds is het belangrijk dat de
kerkelijke gemeenten en parochies
wegen vinden om hun leden toe te
rusten voor de taak en de opdracht die
ieder te vervullen heeft. Het „heel de
schepping" zalhanden en voeten moe
ten krijgen door middel van een zo
konkreet mogelijke diskussie. Hoe is
de situatie in de eigen omgeving, wat
valt er zelf en samen met anderen aan
te doen Hulp van - en samenwerking
met de milieubeweging is daarbij van
groot belang.
Voor een vruchtbaar verloop van
aktiviteiten op milieugebied in ge
meente en parochie is verder gericht
informatiemateriaal nodig. Gelukkig
verschijnt er de laatste tijd veel van
dergelijk materiaal. Een lijst daarvanof
het materiaal zelf is verkrijgbaar bij de
Vereniging Goed Rentmeesterschap
(VGR). Deze vereniging, opgericht in
1984, houdt zich nadrukkelijk bezig
met het leggen van relaties tussen
theologie en ekologie. Goed Rent
meesterschap geeft informatie- en
studiemateriaal uit, organiseert stu
diedagen en -weekends en biedt een
ontmoetings-plaats voor mensen uit
verschillende kerken en kerkelijke or
ganisaties. De VGR is gevestigd op het
adres:
Singelstraat 7
4461 HZ Goes
Tel. 01100-11675
In maart 1988 kwamen de
provincie en Rijkswaterstaat met
een „Interimrapportage" naar
buiten over de aanpak van ver
vuilde waterbodems. Een echt
beleid willen ze pas eind 1989
formuleren, dus voor diverse
urgente problemen is die te laat.
Intussen neemt de praktijk zijn
eigen loop.
Naast Hansweert ligt de oude
uitgang van het Kanaal door
Zuid-Beveland die moet worden
volgestort. Reimerswaal en
Rijkswaterstaat ruiken nu een
kans om de vervuiling in de haven
van Yerseke hier te begraven of
mogelijk zelfs een paar centen te
verdienen als ook andere ge
meenten nog een plas vervuild
slib kwijt moeten. Tot nu toe
was berging op land en zo moge
lijk zuivering een gezonder
uitgangspunt...
Tussen Sas van Gent en Ter-
neuzen lopen grote schepen
langzamerhand bijna uit het roer,
omdat het Kanaal dichtslibt met
troep waarvoor zelfs in de
Westerschelde geen berging
toegestaan wordt. De gemeente
Terneuzen wil nu een grote
berging op land aanleggen.
Op zichzelf is dit een goede zaak
(al kan men over de lokatie
twistén), mits nu eindelijk de
bronnen worden gesaneerd.
Maar daarvoor is nog geen effek-
tieve aanpak gevonden.
De ZMF streeft er voort
durend naar dat al dit soort zaken
vanuit een heldere milieuvisie
worden benaderdliefst eerst het
vuile slib scheiden van het
schonere zand, dan zuiveren of
desnoods onder geïsoleerde en
gekontroleerde omstandig
heden opslaan.
De landbouw is zich aan het
heroriënteren. Overschotten en
milieuproblemen beheersen de
diskussie. Wat is de toekomst
van het akkerbouwbedrijf in
Zeeland Wordt het intensiever
of extensiever, geïntegreerde
akkerbouw of biologische akker
bouw, zit er muziek in bosbouw
of wordt er grond uit produktie
genomen Wat is een gewenste
en reële toekomst voor de
landbouwbedrijven in Zeeland
vanuit het oogpunt van natuur-
en milieubelangen
Daarover organiseert de
landbouwwerkgroep van de
ZMF een diskussieavond voor de
geïnteresseerde achterban.
De avond wordt gehouden op 6
oktober van 19.30 tot 22.00 uur
in de Prins van Oranje te Goes.
Over het thema zal Dolf
Logeman, landbouwmede-
werker van de Stichting Natuur
en Milieu een inleiding houden.
Daarna zal er volop gelegenheid
zijn voor diskussie.
Bovendien is er gelegenheid
om zich op te geven voor een
exkursie naar het proefbedrijf
voor geïntegreerde akkerbouw
te Nagele in de Noord-
Oostpolder. Daar zijn, na 9 jaar
experimenteren, belang
wekkende resultaten behaald
wat betreft de vermindering
van chemische behandelingen,
de stikstofgift, en de uiteindelijke
financiële bedrijfsresultaten.
Wie zich zorgen maakt over
vervuiling van de waterbodems,
stuit nogal eens op het probleem
dat harde aanwijzingen voor de
schadelijkheid daarvan heel
schaars zijn. Er is eenvoudig
nog nauwelijks onderzoek naar
gedaan. De Dienst Getijde
wateren (Rijkswaterstaat) heeft
onlangs een effekt gevonden dat
ondubbelzinnig door vervuiling
van hetbodemslib lijkt te worden
veroorzaakt. In een zone van 10 a
20 km rond havens zoals Galijns
plaat en Yerseke hebben veel
purperslakken een sexuele af
wijking waardoor ze impotent
worden. De vrouwtjes krijgen
een penis en de mannetjes een
kronkel in hun penis. Geen van
beide kan daar iets mee. Purper
slakken zijn slakken van onge
veer 2 cm groot die algemeen in
zoute wateren zoals de Ooster-
schelde voorkomen. Ze leven
door andere schelpdieren leeg te
zuigen, na een gaatje in hun
schelp geboord te hebben.
Kleine roofdieren dus, die als zo
danig een belangrijke schakel
men in de voedselketens. Uit lite
ratuurgegevens is ook de ver
moedelijke veroorzaker van de
imposex-afwijking bekend
tributyltin, een stof die bij
waterbodemonderzoek normaal
niet eens in het meetprogramma
zit maar een bestanddeel is van
antifouling voor scheepsonder
houd.
