Een totaal visie
Principes
Lou Walhout schrijft artikelen voor Wantij
vanuit zijn interesse voor natuur en milieu in
Zeeland.
Harry Verkaart is werkzaam bij de Stichting
Landschapsverzorging Zeeland en geïnteres
seerd in alternatieve landbouw.
De mannen zijn overtuigde antropo-
sofen. Hans Dubbelaar merkt op, dat
de biologisch-dynamische landbouw
maar een klein onderdeel is van de
antroposofische stroming en zeker
niet het belangrijkste. De ideeën over
opvoeding - vertaald in de vrije-school-
beweging geneeskunde en kunst zijn
van even zo groot belang. De antropo
sofie geeft een totaalvisie op de samen
leving. Hans Dubbelaar„Het moet
in de mensen werken, 't moet vanzelf
werken in het bewustzijn van de men
sen, 'tmoet organisch groeien". De
biologisch-dynamische landbouw ver
schilt wezenlijk van de ekologische,
die is gericht op het zo natuurlijk mo
gelijk bedrijven van een agrarische
onderneming. „De biologisch-dy
namische boer maakt gebruik van de
krachten om ons heen", legt Maarten
Guépin uit. „We denken niet alleen in
pure materie, maar onderkennen in
vloed van planeten, de zon- en maan-
werking. Kosmische krachten dienen
20 effektief mogelijk m.b.v. mest en
plantenpreparaten de grond in te
stromen om gezonde plantengroei te
maken. Er worden geen kunstmest
stoffen en bestrijdingsmiddelen ge
bruikt. Hans Dubbelaar legt een
ander accent en duidt op de kwanti
tatieve i.p.v. kwalitatieve benadering
van de overheid. De subsidierege
lingen dragen ook die kiem in zich.
Loverendalekomtgemiddeldop4500
kilo tarwe per hektare uit en een tra
ditioneel bedrijf op 7000. Een paar
biologisch-dynamische onderne
mingen in Flevoland skoren hoger dan
de traditionele. Dat heeft, volgens
Dubbelaar, te maken met de maag
delijkheid van de grond in dat gebied.
De verkoopprijs van op Loverendale
geproduceerde tarwe is iets hoger dan
die van normale, niet veel hoger. Hans
Dubbelaar wijt dat aan dat geringe be
wustzijn van de Nederlandse Konsu-
ment die gewend is maar een klein deel
van zijn budget te besteden aan voed
sel. De afzet blijft daardoor laag zodat
de prijs niet naar beneden kan. Toch
weet de Cultuurmaatschappij de weg
naar de handel te vinden. Sinds de
jaren dertig neemt zij de verwerking
van eigen landbouwprodukten ter
hand. Een bakkerij is in Oostkapelle
gevestigd. Om de lijnen naar de markt
in de Randstad te verkorten, is eind
vorig jaar de Mannabakkerij in Zwa
nenburg aangekocht.
Het eerder genoemde trio is bo
venal principieel. Het biologisch dy
namische karakter staat bij hen hoger
in het vaandel geschreven dan de kon-
tinuïteit van het boerenbedrijf. Mocht
die bij dreigende misoogsten ooit in
gevaar komen, naar de chemiespuitzal
in ieder geval niet gegrepen worden.
Maarten Guépin vindt overigens dat
dat risiko klein is. „De traditionele on
dernemingen hebben", verklaart hij,
„een eenvoudiger bouwplan. Onze
kracht is de grote variatie, twaalf ver
schillende gewassen". De biologisch-
dynamische landbouw wint, ondanks
de krisis in de veeteelt en de akker
bouw, nauwelijks aanhang onder agra
riërs. „De motieven om over te scha
kelen zijn niet ekonomisch", maakt
Hans Dubbelaar duidelijk. „Als een
jonge boer besluit naar onze land
bouwschool Warmonderhof te gaan,
is daar wel een ander pro ces je aan
voorafgegaan". -4
