Henk Casteleijns en Henk Mosterdijk
Als gevolg van landinrichtingswerken en
modernisering van de landbouw zijn er
kreken verdwenen, zijn oevers
opgehoogd en veel omliggende
Het waterpeil werd verlaagd en de
waterkwaliteit ging achteruit.
Deze en andere bedreigingen maken
dat de Zeeuwsvlaamse kreken er ecologisch
gezien in vergelijking met 25 jaar
geleden niet best voorstaan.
Bedreiging door landbouw
Kreken in Zeeuws-Vlaanderen
ernstig bedreigd
I n tegenstelling tot de rest van Zee
land zijn er in Zeeuws-Vlaanderen
nogal wat kreken met zoet water.
Deze kreken bevinden zich in de dek-
zandgebieden en vormen een geheel
met het krekengebied van Vlaande
ren. De meeste kreken in Zeeuws-
Vlaanderenzijnechtermeerof minder
brak. Hierdoor, maar vooral omdat
het zoutgehalte erg wisselt, is het aan
tal soorten waterplanten beperkt. Het
meest karakteristiek zijn de soorten
die voorkomen in het matig voedsel-
Kreek Groot Eiland
als woudaapje, snor, visdief, zomer-
taling en kemphaan zijn zelfs geheel
of nagenoeg geheel verdwenen. Het
aantal overwinteraars is eveneens veel
kleiner geworden. Vroeger kon men
langs heel wat kreken groepen van
honderden overwinterende winterta
lingen en smienten waarnemen. Te
genwoordig zij dergelijke plaatsen op
een enkele na verdwenen.
Kreken worden de laatste tijd het
meest bedreigd door de moderne be
drijfsvoering in de landbouw. Ze lig
gen vaak als „eilanden" in het akker
land en worden sterk door activiteiten
op of ten gunste van het akkerland
beïnvloeduitspoeling van meststof
fen en bestrijdingsmiddelen, ontwate
ring en omzetting van oeverlanden in
akkerland. Graslanden rondom kre
ken zijn op zichzelf al waardevol en
dienen bovendien als bufferzones. De
beïnvloeding van de kreken door het
omringende akkerland wordt minder
als er meer grasland rondom de kre
ken ligt. Omdat kleine percelen gras
rijke én matig brakke milieu. Voor
beelden hiervan zijn de Kleine Kreek
te Clinge, het oostelijk deel van de
Axelse Kreek en de Guil. In dit soort
kreken zijn bijvoorbeeld diverse
kroos-soorten en fonteinkruiden te
vinden. Ook karakteristiek voor de
Zeeuwsvlaamse kreken is de oeverve
getatie. Op plaatsen die extensief be
graasd worden, ontstaan fraaie over
gangen van zoet naar zout en van nat
naar droog. Daarin komen allerlei in
teressante planten voor, zie de figuur.
Op niet begraasde vochtige plaat
sen groeit vooral riet. Floristisch ge
zien zijn die minder gevarieerd, maar
voor de vogels zijn ze des te belang
rijker. Zo kunnen er allerlei soorten
broeden, afhankelijk van de breedte
van de rietkraag. Buiten het broedsei-
zoen zijn vooral de grotere rietvelden
in trek als slaapplaats of voor overwin
teraars. Op het water en de oevers van
de kreken fourageren 's winters tal van
eenden en andere watervogels.
De laatste 25 jaar is het aantal
broedvogels in de kreken door bio
toopverlies sterk afgenomen. Soorten
Broedvogels in de Zeeuws-Vlaamse kreken
bouwland
kuifeend, slobeend
tureluur, grutto,
scholekster, kievit
lAjuiSuwAMJUKuhWf Mt-PMdnid&v Al*
grasland
fuutmeerkoet
rietgors, kleine
karekiet
kleine plevier
kluut
slikstrandje
kreek
smalle rietkraag
blauwborst, riet
zanger waterhoen
bredere rietkraag
waterralbruine'
kiekendief ll/IWUi
rietveld