MOSSELEN Aangroeiwerende verf Invalide slakken en oesters Jan Anne Annema Zeeuwse boeren spuiten organotins op hun aardappelen, watersporters lozen ze via aangroeiwerende verven op de Zeeuwse wateren en de enige Nederlandse producent van deze chemicaliën staat in Vlissingen. De band tussen Zeeland en organotin is innig, maar erg blij kunnen de Zeeuwen daar niet mee zijn de meeste organotins zijn zeer milieuschadelijk. Organotins in Zeeland O "rganotins vormen een groep che micaliën met een bepaalde chemische overeenkomst. Toch zijn ze niet alle maal over één kam te scheren. Binnen deze groep zijn grote verschillen in technische eigenschappen en ook bij voorbeeld in giftigheid. De industrie verwerkt organotins in uiteenlopende toepassingenals weekmakers in de kunststof PVC, in landbouwbestrij- dingsmiddelen, in aangroeiwerende verven, in houtverduurzamingsmid- delen en in specialistische produkten voor de chemische industrie. In land- bouwbestrijdingsmiddelen, aangroei ende verven en houtverduurzamings- middelen zitten zogenaamde tri-orga- notins als de werkzame bestanddelen. De tri-organotins zijnde giftigste soort organotins en het zijn juist deze orga notins die in het Zeeuwse veel worden gebruikt. Veel waterorganismen vinden het aan trekkelijk om zich aan oppervlakken onder het water te hechten. Hiermee plagenze ookplezierbotendiedoorde aangroei minder snel door het water klieven. Getergde bootbezitters gaan aangroei tegen door een aangroeiwe rende verf op de romp te smeren. Te genwoordig bevatten veel van die ver ven tri-butyltin. Tri-butyltin weekt zich in water langzaam uit de verf los en zorgt zo voor een laagje giftig water rond de boot waarin de kleine water beesten sterven of zich in ieder geval niet meer kunnen vasthechten. Vergeleken met andere toepas singen gebruiken watersporters wei nig organotins. Toch is juist hun ge bruik schadelijk voor het milieu; pleziervaartuigen kunnen in allerlei inhammen en ondiep water komen en in jachthavens liggen veel boten zij- aan-zij tri-butyltin af te geven. In de Oosterschelde is in de buurt van jachthavens gezondheidsonderzoek gedaan bij mosselen, Japanse oesters en purperslakken. Wat bleek Mos selen mankeerden niks, de oesters ver toonden kalkafwijkingen in de schelp, de vrouwtjesslakken bleken manne lijke geslachtsorganen te hebben en in de penissen van de mannetjes was een kronkel gegroeid. Dergelijke afwij kingen bij oesters en slakken zijn ook in Engeland en Frankrijk aangetroffen en daar zijn ze duidelijk in verband ge bracht. met tri-butyltinverontreini- ging. In Nederland is dit verband nog niet geheel duidelijk, maar in een zone rond de havens van Yerseke en Co- lijnsplaat blijkt het slib vergelekenmet andere gebieden behoorlijk vervuild met tri-butyltin. Ook onderzoek in het drukbevaren Grevelingenmeer toonde aan dat er sprake is van tri- butyltinverontreiniging. Laboratoriumproeven laten zien dat tri-butyltin al bij een zeer lage con centratie (van 1 microgram per liter water éénmiljoenste gram per liter) afwijkingen en sterfte veroorzaakt bij waterorganismen, zoals weekdieren, garnalen en vissen. Tri-butyltin wordt in he t milieu weliswaar afgeb roken tot minder schadelijke verbindingen, maar de aangetoonde effekten in de Zeeuwse wateren en de extreme gif tigheid geven aan dat het kwaad meestal al voor die tijd is geschied. Mosselen mankeerden niks J

Tijdschriftenbank Zeeland

Wantij | 1989 | | pagina 6