f' ÏL Hans Bannink Alleen doden tellen In het dagelijks leven hebben we voortdurend allerlei risico's te aanvaarden. Van het verkeer, ongevallen in de industrie, kankerverwekkende stoffen in ons milieu, om er maar een paar te noemen. Risico's vormen een maatschappelijk probleem, ze raken ieder persoonlijk en zijn dus niet alleen een zaak van de overheid of het bedrijfsleven. Wat niet meetelt Hoezo - 0 veilig genoeg e regering heeft via het Indicatief Meerjaren Programma (IMP) Milieu beheer 1986-1990 een benadering ge geven van het vraagstuk„Wat is vei lig genoeg Uitgangspunt is dat de kwaliteit van het milieu zodanig moet zijn dat risico's voor mens en milieu verwaarloosbaar klein zijn. Zo'n hoog kwaliteitsniveau wordt als streefwaar de gekenmerkt. Daarnaast worden niveaus van de hoogst toelaatbare blootstelling geformuleerd. In het tussenliggende „grijze gebied" vindt de afweging plaats tussen milieu en ekonomie. In het IMP werd begonnen met het bepalen van sommige risico's voor de mens, daarbij verstaat men onder risicode kans op het optreden van ongevallen in relatie tot de om vang van de gevolgen. De kombinatie van kans en gevolg wordt in dit IMP als een wezenlijke benadering gezien. Bij de externe veiligheid, dus de veilig heid buiten de arbeidssituatie, wordt alleen gekeken naar acute sterfte van mensen. Het verwerken van ecolo gische effekten en lange-termijn ef- fekten op mensen moet nog steeds gebeuren. Een duidelijk teken in welke mate de externe veiligheid al vele jaren achterloopt op financieel- ekonomische waarden. Risico's voor de menselijke veiligheid worden op twee manieren uitgedrukt - Het individuele risicodat is de kans die een willekeurig lid van een groep mensen, die in een riskante situatie verkeert (bijv. blootstelling aan een bepaalde stof), loopt op een onher stelbaar ongewenst effekt. -Het groeps-risico betreft de groep mensen in een riskante situatie (bijv. wonen langs LPG-aanvoerroute). Volgens het IMP is het toelaatbaar dat iemand eens in de miljoen jaar het risico loopt te overlijden aan de gevol gen van een ongeluk met een stof of van een aktiviteit (10-s). Voor het groepsrisico geldt dat eenmaal in de honderdduizend jaar één ongeluk met 10 doden (niet-werknemers) toelaat baar wordt gevonden (10-s). Zijn de gevolgen groter dan moet de kans erop veel kleiner wordenzo moet de kans op een ongeluk met 100 doden worden teruggebracht tot eens in de 10 miljoen jaar. In het oog springt dat de overheid vooral cijfermatig te werk is gegaan. In een dergelijke risico-beschouwing blijven enkele belangrijke zaken bui ten beschouwing. Zo wordt niet mee gewogen - of het maatschappelijk nut van een bepaalde aktiviteit voor de gemeen schap werd vastgesteld - dat de individuele mens vaststaande rechten heeft om gevrijwaard te blij ven van door anderen veroorzaakte schade - dat toekomstige generaties recht hebben op bescherming tegen het laten doorstromen van risico's -dat het leven met risico's nadelige psychologische gevolgen heeft (bijv. wonen of gifbelt). Wanneer worden risico's door de mensenals aanvaardbaarbeschouwd Uit onderzoek in Nederland en Ame rika naar de risico's verbonden aan het gebruik van LPG is gebleken dat naarmate een riskante aktiviteit meer ekonomische voordelen oplevert voor bepaalde groepen, de risico's ervan door veel mensen als meer aan vaardbaar worden beoordeeld. Bo vendien worden de risico's van een ak tiviteit die voordelen oplevert als min der ernstig ervaren. Aan dit soort op portunisme is nu een grens gesteld. Dat werd ook hoog tijd want uit prog noses van het Centraal Plan Bureau blijkt dat in 25 jaar tijd de produktie van milieugevaarlijke stoffen (chloor, ammoniak, acrylonitril) groeit tot 150% t.o.v. 1985- We hebben voortdurend allerlei risico's te aanvaarden. 1 I V »n~' yVv De overheid heeft eindelijk oog voor het externe veiligheidsbeleid, doch baseert dit alleen op het overlij- densrisico van de bevolking. Daardoor valt direkt op dat ongevallen (bijv. in de petro-chemische industrie) ook een veelvoud aan gewonden kunnen veroorzaken met nog eens aanzien lijke schade aan milieu en goederen. Het ministerie van VROM heeft weliswaar aandacht voor deze achter blijvende aspekten, maar gevreesd moet worden dat het een hele tijd zal duren dat risico's van milieugevaar lijke stoffen in hun volle omvang op een rijtje zijn gezet. De kansen dat rampzalige feiten zélf uitwijzen waar verzuimd werd om in te grijpen moe ten hier heel wat hoger worden ge schat dan voor de menselijke veilig heid toelaatbaar is.

Tijdschriftenbank Zeeland

Wantij | 1989 | | pagina 9