Geluidhinder
kost gezondheid
Buren
Lawaai
Hans Bannink
In 1979 is de wet Geluidhinder aangenomen
en inmiddels zijn alle onderdelen van
kracht geworden. Uit de resultaten van
enquêtes naar het optreden van
geluidhinder blijkt dat in een periode van
10 jaar (1977-1987) de hinder in veel
gevallen is toegenomen.
Niet alleen gehoorschade
Slaapverstoring
Kinderen
Tabel:
gehinderden
1977
1987
wegverkeer
49
60
luchtvaart
29
40
railverkeer
4
6
industrie
9
15
rekreatieve aktiviteiten
6
14
woongeluiden
41
83
Naast weg- en luchtverkeer zijn voor
al de woongeluiden de grootste ver
oorzakers van overlast. Werkt de Wet
Geluidhinder dan niet goed of beste
den de vergunning-verlenende instan
ties te weinig aandacht aan het voor
komen en bestrijden van geluidhinder.
Het is in ieder geval een feit dat zowel
het lucht- als wegverkeer in tien jaar
tijd sterk is toegenomen. En dus ook
de geluidoverlast van die kant. Zoals
gewoonlijk komt het treffen van tech
nische voorzieningen vaak (te) laat op
gang, omdat dat geld kost.
Veel mensen blijken last van hun
buren te hebben, dit geldt voor 30%
van de bevolking. Vooral de jongeren
hebben daar mee te maken, want in
studentenhuizen had 60% last van
geluidhinder.
Ongewenst geluid wekt ergernis, de
hinderlijkheid is vooral van psychi
sche aard. Het veroorzaakt stress,
omdat veel mensen na een enerveren
de werkdag thuis niet meer tot rust
kunnen komen. Ook kan het zijn dat
mensen een groot deel van de dag aan
huis gekluisterd zijn en last hebben
van geluidhinder van de buren. De
verdubbeling van het aantal mensen
dat gehinderd wordt door woongelui
den doet de vraag rijzen of de geluid
voorschriften in de woningbouw vol
doende worden nageleefd, of mogelijk
zelfs ernstig tekortschieten.
Langdurige blootstelling aan lawaai
brengt ongeneeslijke schade aan het
gehoor toe. Men wordt daardoor
slechthorend: men kan nog wel klan
ken horen, maar ze niet goed meer
onderscheiden. Gehoorapparaten hel
pen niet, omdat deze klanken wel ver-
sterken maar niet verduidelijken.
In de industrie worden in ons land
bijna een half miljoen mensen bloot
gesteld aan geluidniveaus die gehoor-
schade kunnen opleveren. Ook komen
op veel plaatsen in de landbouw en
het beroepsvervoer schadelijke geluid
niveaus voor. De meeste mensen
ondervinden tot een geluidniveau van
80 dB(A) geen last. Van de mensen,
die gedurende hun 40-jarige arbeids-
periode, bij 90 dB(A) hebben gewerkt
krijgt 15% met verminderd hoorver-
mogen te maken. Bij 100 dB(A) is dat
zelfs 70% geworden. In de Wet
Geluidhinder zijn bepalingen opgeno
men m.b.t. het geluidniveau op de
werkplek en de duur van de blootstel
ling. Bij overschrijding moeten maat
regelen worden getroffen.
Nadelige effekten van werken of
wonen in een lawaaiige omgeving
blijven niet beperkt tot gehoorbescha-
diging of psychische faktoren, zoals
stress.
In de Duitse staalindustrie bleek dat:
- van de werkers in zeer lawaaige
fabrieken ca. 61% leed aan vaat
ziekten, in andere fabrieken ca.
50%;
- voor hartziekten zijn de cijfers resp.
25 en 16%;
- voor even wichtstoornissen 19%
tegen 15%.
In Amerika vond men van de mensen
blootgesteld aan luchtvaartlawaai in
de woonomgeving (bij meer dan 62,5
dB(A)) dat 15,2% leed aan een ver
hoogde bloeddruk, tegen de anderen
10,1%.
Alom is bekend dat vooral luchtvaart
en wegverkeerslawaai de mensen uit
hun slaap houden of in hun slaap sto
ren. In de periode van slaap moet de
mens juist nieuwe krachten opdoen.
Kijkt men naar de gevolgen van
omgevingslawaai op slaap, dan blijkt
dat er allerlei schadelijke effekten
optreden. De slaapduur, inslaaptijd,
aantal malen ontwaken en de lichame
lijke onrust veranderen, evenals de
verhouding tussen lichte en diepe
slaap. Verder zijn effekten waargeno
men op de hartslag, ademhaling en
aanmaak van witte bloedlichaampjes.
De effekten treden al op bij lage
geluidniveau's, de drempelwaarde
blijkt bij 30 dB(A) te liggen. Komt
men diepe slaap tekort dan kan dat
prikkelbaarheid, depressie en afwij
kingen aan het gezichtsvermogen tot
gevolg hebben. Er zijn aanwijzingen
dat slaapverstoring gedurende een lan
gere periode (5 a 6 jaar) niet-omkeer-
bare gevolgen heeft, zelfs als de ver
storing daarna wordt weggenomen.
Onderzoek naar de effekten van
geluidhinder op het leerproces van
kinderen, kort geleden in ons land
gehouden, waarbij 771 leerlingen en
80 leerkrachten waren betrokken geeft
het volgende beeld:
- de leerprestaties zijn op lawaaiige
scholen slechter dan op rustige scho
len;
- naarmate de leerlingen minder
begaafd zijn hebben ze meer last
van lawaai;
- op lawaaiige scholen ontwikkelen de
kinderen eerst een soort afweer
mechanisme, na langdurige bloot
stelling verdwijnt die en worden ze
zelfs gevoeliger voor lawaai;
- het geheugen werkt bij lawaai lang
zamer en minder efficiënt;
- bij 40-44 dB(A) binnen ondervindt
70% van de leerkachten erge hinder
en 60% zegt vaak onverstaanbaar te
zijn;
- de bloeddruk (onderdruk) is op
lawaaiige scholen hoger, dit kan
samenhangen met stress en op
latere leeftijd problemen geven.
Zelfs voor de geboorte worden toe
komstige burgers al gekonfronteerd
met de meest wijdverbreide verstoring
van ons milieu: geluidhinder. 4
