enten in Zeeland
J
Ekologisch groenbeheer in de Zeeuwse gemeenten
Lidwien Willemse en Peter Seip
Alternatief onderhoud
Ekologisch groenbeheer
We zien het nog steeds: gemeentewerkers die
met gifspuiten het onkruid in plantsoensen en
op bestrating te lijf gaan. Toch zijn er steeds
meer mensen, zowel van de gemeente als
inwoners, die vraagtekens zetten bij het
gebruik van bestrijdingsmiddelen,
Onkruid gedijt goed op de Zeeuwse klei.
Hoe moet het dan wanneer er niet meer
gespoten mag worden?
7
De Zeeuwse gemeenten
aarlijks worden grote hoeveelheden
bestrijdingsmiddel gebruikt voor het
groenbeheer en wegbeheer in gemeen
ten. De produktie, het gebruik en de
afbraakprodukten van bestrijdings
middelen brengen risiko's met zich
mee. Dit geldt ook voor toegelaten
middelen. De schadelijke effekten
komen vaak pas bij het gebruik aan
het licht.
Gemeenten hebben ruwweg twee
redenen om bestrijdingsmiddelen te
gebruiken: de gekozen typen groen
voorziening onderhouden met zo laag
mogelijke kosten en zorgen dat het er
netjes" (onkruidvrij) uit blijft zien.
Als het onkruid dan toch weg moet,
liever niet met de spuit. Het meest
voor de hand liggende alternatief is
schoffelen. Als de planten in rijen
staan kan dit ook met de machine
gebeuren. Een aangepast maaibeheer
of extensieve beweiding met bijvoor
beeld schapen kan in bermen en op
dijken soelaas bieden. Onkruidgroei
kan voorkomen worden door de
bodem in plantsoenen af te dekken
met houtsnippers of bodembedekken-
de planten. Een verschraling van de
Zeeuwse klei met zand zorgt voor een
vermindering van onkruidgroei en een
gevarieerder aanbod van natuurlijke
kruiden.
Er is meer nodig dan het enkel en
alleen weglaten van de bestrijdings
middelen en toepassen van alternatief
onderhoud. Bij het handhaven van de
traditionele beplanting en de huidige
netheidsnormen kost het handen vol
geld aan onderhoudskosten en zal men
ontevreden zijn met het resultaat. Voor
goed ekologisch groenbeheer is meer
nodig.
Allereerst moeten we ons afvra
gen of het wel nodig is om alle
onkruid te weren. Is hier en daar wat
onkruid in perken zonder gif niet veel
schoner dan onkruidloze perken vol
chemikaliën?
Kunnen natuurlijke kruiden niet
mooi zijn? Denk aan het fluitekruid
werkelijk een
rotzooitje was 'fc
kevers, kikkers, pieren,
plantenrestenonkruid,
torren, merelneaten egels,
pissebedden, Steenhommels,
krekels, pluimgrassen
muggen, korstmossen, Spin
nen distelsnetels, hage
dissen, a|gebroken takken,
muizenesten, mollen, mezen,
dtuipzwammen, klissen,
padden,
of de gele boterbloemen. Juist nu de
natuur in landbouw gebieden zo
wordt teruggedrongen door bestrij
dingsmiddelen en overbemesting, is
het belangrijk om de natuur in het
openbaar groen een kans te geven.
Naast de akseptatie van natuurlijke
kruiden is een verandering in de keu
ze van beplanting van groot belang.
Het kiezen voor inheemse plante-
soorten en een goed op elkaar afge
stemde kombinatie van planten blijkt
in de praktijk vanzelf minder onder
houd te vergen waardoor de onder
houdskosten worden beperkt. Inheem
se planten zijn aangepast aan ons
milieu en daardoor minder ziektege-
voelig. Bij ekologisch groenbeheer
worden kruiden in plaats van bestre
den juist gewaardeerd. Door de aan
wezigheid van kruiden onstaan er
leefomstandigheden voor vlinders,
bijen, vogels en kikkers. Massale
onkruidgroei wordt tegengegaan door
een evenwichtige kombinatie van
planten.
De Zeeuwse Milieufederatie onder
zocht in 1987 het gebruik van bestrij
dingsmiddelen door de Zeeuwse
gemeenten. Alle onderzochte gemeen
ten gebruikten bestrijdingsmiddelen.
In de rest van Neder land is dit allang
achterhaald, er zijn minstens zeventig
gemeenten die helemaal niet of maar
heel weinig spuiten. Het gebruik van
alternatief onderhoud werd in het
onderzoek ook geïntensiveerd. Een
half jaar na het onderzoek belde de
ZMF opnieuw met hoofden van de
plantsoenendiensten in de Zeeuwse
gemeenten. Eenderde van de Zeeuw-
