G
J Jjj
«I V\
r
jo WJJ-v
Koelkasten V
Middelburg
Goes
Peter Reijnders
U weet waarschijnlijk wel dat in
koelkasten chloorfluorkoolwaterstof
fen (afgekort: CFK's) zitten. CFK's
breken op grote hoogte in de atmosfeer
de ozonlaag af; een laag rond de aarde
die ons beschermt tegen gevaarlijke
zonnestraling. Genoeg reden om te
zoeken naar een goede inzameling en
verwerking van oude koelkasten.
Hieronder leest u wat er in Zeeland
gebeurt.
o/^c
OX'ijr
Provincie
Technische ontwikkelingen
Tips
'FK's in koelkasten worden ge
bruikt voor koeling en voor isolatie.
Het gaat om tamelijk grote hoeveel
heden: per koelkast ongeveer 150
gram cfk's in het koelsysteem en tien
tot twintig keer zo veel in de wanden
(het zogenaamde PUR-schuim).
Aangezien er in Nederland alleen al
per jaar zo'n 350.000 koelkasten en
125.000 vriezers aangeschaft wor
den (en dus ongeveer evenveel afge
dankt) levert dit rond de 1000 ton
cfk's per jaar op! Met de gangbare
verwerking ("kraken") van koelkasten
komt een groot deel daarvan in de
atmosfeer terecht.
Eind 1988 heeft de gemeente Middel
burg het plan opgevat om koelkasten
selektief te slopen om de schadelijke
cfk's zo goed mogelijk op te vangen.
De gemeente sloot daarvoor een
overeenkomst voor één jaar met een
handelsonderneming WEDA in Erme-
lo, die de benodigde apparatuur heeft
voor het ontmantelen van de koelkas
ten, het aftappen van de koelvloeistof
en het milieuhygiënisch verwerken
daarvan.
De overeenkomst hield in dat WEDA
alle oude koelkasten uit Middelburg
gratis zou ophalen en ontmantelen.
Voorwaarde was wel dat er minimaal
honderd koelkasten per keer getrans
porteerd zouden worden. Men schat
te het aanbod op ongeveer 20 stuks
per week. Er zou dan zowat één keer.
per maand een transport naar Ermelo
plaats kunnen vinden. Het transport
naar de opslagruimte in Middelburg
was natuurlijk niet gratis: hiervoor
werd een bedrag van 15.000,
vrijgemaakt voor de proefperiode van
één jaar.
Deze termijn is nu verstreken, maar
de proef is zo goed geslaagd dat deze
is verlengd, en zelfs uitgebreid wordt
naar de gemeentes Vlissingen en
Veere.
De gemeente Goes heeft na lang
overleg een aftapinstallatie aange
schaft om de cfk's uit afgedankte
koelkasten te halen. Op zich een
goed initiatief, maar de gemeente wil
koelkasten uit Groningen en Noord-
Holland. In totaal gaat het om 30-
40.000 koelkasten per jaar.
Zo'n projekt lijkt ook voor Zeeland
voordelen te bieden: alle oude koel
kasten van Zeeland kunnen worden
verzameld en binnen de provincie
worden verwerkt, zodat het transport
van Middelburg naar Ermelo (zowat
180 km) niet meer nodig is.
Zolang de sloopstraat er nog niet is
stapelen de oude koelkasten zich op.
Diverse gemeenten, zoals Terneuzen
en Oostburg zijn namelijk wel begon
nen met de inzameling van oude koel
kasten. (In Terneuzen is men hiermee
begonnen naar aanleiding van een ini
tiatief van de plaatselijke werkgroep
Milieu en Huishouden). Maar deze ge
meenten zijn niet in staat de kasten
te verwerken.
"c
s
co OCHF
-O- 4Cv
M fvV
OW _-/ƒ
1 rA
win 89 lYTf
zo snel mogelijk alle oude koelkasten
vernietigen. Ook als ze nog herge
bruikt kunnen worden. De reden hier
voor is dat nieuwe koelkasten onge
veer de helft minder schadelijke cfk's
bevatten.
De Goese Kringloopwinkel is hier te
recht tegen in het geweer gekomen.
Zij vindt, dat eerst gekeken moet wor
den of een koelkast hergebruikt kan
worden. Als dat niet kan, dan pas
moet het apparaat op een verant
woorde wijze verwerkt worden. Wan
neer alle koelkasten vernietigd wor
den, worden nodeloos grondstoffen
vernietigd.
Op provinciaal nivo bestaat al enige
tijd een plan voor een provinciale
"sloopstraat", naar het voorbeeld van
Friesland. Daar ging in april '89 een
dergelijk projekt van start. Het is tot
nu toe een groot sukses: er komen
Ondertussen staan de technische
ontwikkelingen niet stil. Er bestaan al
mogelijkheden van isolatieschuim en
koelmiddel waar geen cfk's in zitten.
In Zweden experimenteert men al eni
ge tijd met vervangmiddelen voor het
PUR- schuim. Het gaat om verbindin
gen die op zand lijken, in kombinatie
met een vacuümruimte. Vacuüm is
namelijk de beste isolator.
Ook wordt al enige tijd gewerkt aan
de ontwikkeling van koelkasten die
gekoeld worden door helium. M
Als u uw koelkast weg wilt doen, informeer
dan eerst b.v. bij een kringloopwinkel in de buurt
of de koelkast nog hergebruikt kan worden.
Is dit niet het geval, bel dan uw gemeente en
vraag wat zij doen met afgedankte koelkasten.
Hoe meer vragen de gemeente binnen krijgt om
koelkasten op een verantwoorde manier te ver
werken, hoe meer zij zal inzien dat dat noodza
kelijk is.
