Alternatieven
voor kernenergie
Kernbewapening
Ontwikkelingslanden
Maatschappelijke
veranderingen, kosten
en beeldvorming
realiseerd moet worden dat degenen
die de introduktie van kernenergie
kritisch hebben gevolgd op vrijwel al
le gebieden gelijk hebben gekregen.
Een groot ongeluk met een centrale
was immers ondenkbaar, de stralings
normen waren ruimschoots voldoen
de, het proliferatiesysteem was wa
terdicht, enz. enz.
Binnen het kader van een duurzame
ontwikkeling wordt in het Brundt-
landrapport de voorkeur gegeven aan
het efficiënt gebruik van energie in
kombinatie met de toepassing van
duurzame energiebronnen. Het is
mogelijk op basis hiervan de energie
voorziening in de volgende eeuw
plaats te laten vinden. In dit artikel is
geen plaats om hier uitgebreid op in
te gaan, maar als voorbeeld kan ge
noemd worden dat een Deens onder
zoek heeft aangetoond dat meer dan
de helft van het totale elektriciteits
verbruik met 80% kan worden terug
gebracht. Een dergelijk laag elektrici
teitsverbruik opent nieuwe mogelijk
heden voor de toepassing van duurza
me energiebronnen zoals zonne-
energie. De prijs van een kilowattuur
elektriciteit zal toenemen, maar door
te besparen op het elektriciteitsver
bruik zal dit voor de konsument geen
prijsverhoging inhouden.
Het is evenwel moeilijk de ontwikke
ling naar kernenergie af te remmen.
Een kleine groep fervente voorstan
ders, bestaande uit wetenschappers,
beleidsmakers en de industrie, weten
de optie kernenergie steeds weer naar
voren te schuiven. Verschillende be
langen spelen daarbij een rol.
Om een alternatieve en duurzame
ontwikkeling kans te geven, zijn be
leidsbeslissingen nodig. Zo zal een ef
ficiënt gebruik van energie en duurza
me energiebronnen centraal moeten
komen te staan. Nu is het overgrote
deel van de energiebudgetten van de
EEG nog steeds bestemd voor kern
energie. De ontwikkeling van ener
giezuinige apparatuur moet gestimu
leerd worden. In het beleid moet ook
rekening worden gehouden met ont
wikkelingslanden.
Het is te hopen dat de overheid het
eigen beleid ten aanzien van duurza
me ontwikkeling, zoals omschreven
in het Brundtland rapport, serieus
neemt. Want binnen dat kader staat
het efficiënt gebruik van duurzame
energiebronnen centraal.
(Als basis voor dit artikel is de publikatie: "Kern
energie verleden tijd?", van C. Daey Ouwens,
Natuur Milieu juni 1990, gebruikt.)
dalen in Duitsland en België rond de
handel in radioaktief materiaal heb
ben aangetoond hoe moeilijk de
transporten zijn te kontroleren. De
kans op ongelukken is eveneens niet
gering en zal alleen maar toenemen
als opwerking op grote schaal gaat
plaatsvinden.
In het algemeen kan gesteld worden
dat het vreedzaam gebruik van kern
energie drempelverlagend werkt om
tot nucleaire bewapening over te
gaan. Meerdere voorbeelden zijn te
geven van landen die kernreaktoren
gebruiken voor de aanmaak van kern
wapens. De Internationale Organisa
tie voor Atoomenergie tracht een
boekhouding bij te houden van het
gebruik van nucleaire brandstof. In
het rapport van de Cofnmissie
Brundtland aan de Verenigde Naties
worden met recht twijfels uitgespro
ken over de haalbaarheid daarvan.
De introduktie van kernenergie in
ontwikkelingslanden stuit op grote
problemen, vooral qua kosten en vei
ligheid. Door uit de hand lopende
kosten zijn het meestal alleen de wes
terse leveranciers die er wel bij varen.
Juist voor landen die nog de infra-
struktuur voor de energievoorziening
moeten opbouwen, is het de vraag of
niet een andere weg ingeslagen moet
worden.
Kernenergie vereist een redelijk sta
biele maatschappij die de discipline
kan opbrengen om gedurende een
zeer lange periode het nucleaire sys
teem te kontroleren. In verband hier
mee is gesteld dat toepassing van
kernenergie tot een politiestaat zal
leiden. Maatschappelijke ontwikke
lingen in Oost-Europa brengen nu
aan het licht op welke onverantwoor
de manier er met kernenergie wordt
omgesprongen. Men praat over meer
dere "bijna"-ongelukken en enkele
centrales zijn al uit veiligheidsover
wegingen gesloten. Wat zou er ge
beurd zijn als er geen omwenteling in
Oost-Europa had plaatsgevonden?
Steeds duidelijker wordt de konklusie
dat kernenergie niet goedkoop is. Een
zeer onzekere post betreft de ont
manteling van oude kerncentrales.
Maar ook de variabele kosten zijn veel
hoger dan was geraamd. In de VS zijn
deze laatste al hoger dan die van ko
lencentrales. Het is moeilijk een ak-
septabele kostenberekening te ma
ken, waarin ook de maatschappelijke
kosten worden meegenomen. Studies
die deze kosten meewegen komen tot
dusdanig grote verschillen 0,10 tot
6,per kilowattuur) dat over de
kosten geen zinnige uitspraak is te
doen.
De beeldvorming van kernenergie
wordt sterk bepaald door de publici
teit over de problemen. Steevast pro
beren stapels studies aan te tonen dat
het probleem wel meevalt of oplos
baar is. Maar het gaat er niet om er
steeds een element uit te lichten. Ge
Anti-kemenergiedemonstratie
juni 1979
