Kapers op de kust
Heimans en Thijsse-prijs
voor Chiel Jacobusse
Zeeland vol?
Dow rookt nog steeds een
vuile pijp
De Voordelta, het kustgebied voor de Zeeuwse en Zuid-Hol
landse eilanden is volop in ontwikkeling. Door het geheel of
gedeeltelijk afdammen van de zeearmen in de Delta ontstaat een
ondiep wad-achtig gebied. Het is nog zeer de vraag of er ooit
een zandplaat definitief de kop boven water zal steken, maar de
strijd om het gebruik is al losgebarsten.
In de 4e nota Ruimtelijke Ordening is van rijkszijde een
beleidsplan voor de Voordelta aangekondigd, waarin een aantal
zaken geregeld moeten worden. Zo zal de natuurlijke
ontwikkeling van het gebied veilig worden gesteld en zal het
gebruik door rekreatie en visserij worden geregeld. De
natuurfunktie krijgt niet het absolute privaat in het gebied, maar
de grote (potentiële) natuurwaarden zullen wel beschermd
worden.
De presentatie van een nota, waarin de natuurontwikkelingsmo
gelijkheden van de Voordelta zijn geïnventariseerd, schoot bij
de rekreatiesektor in het verkeerde keelgat. Beducht voor te
grote beperkingen in dit natuurgebied, eiste de rekreatie een
eigen visie.
Merkwaardig genoeg stemde het bestuurlijk overleg hiermee in.
Met geld van provincies en rijk werd een rekreatie-advies
opgesteld. En wat te verwachten was, gebeurde. De
rekreatiewensen zorgen, gesteund door de gemeentelijke
vertegenwoordigers, voor de nodige diskussie en vertraging in
het vaststellen van het beleidsplan. De natuur in de Voordelta
kan echter geen vertraging in de bescherming gebruiken. Als er
voor de zomer geen maatregelen in werking treden voor het
gebied, en als de "spontane ontwikkeling" niets in de weg wordt
gelegd, zal het des te moeilijker zijn om ongewenste situaties
terug te dringen.
In de Koningszaal van Artis werd op 10 november de nationale
Heimans en Thijsse-prijs uitgereikt aan Chiel Jacobusse. Dit
eerbetoon viel Chiel te beurt vanwege z'n grote verdiensten voor
de veldbiologie in Zeeland. Een eer die hem niemand zal
betwisten. Prof. dr. Victor Westhoff gaf een toelichting bij de
keuze. Terecht werden naast de deskundigheid op velerlei
terreinen ook de karaktereigenschappen van Chiel geroemd:
"aktief, bescheiden en altijd behulpzaam".
Weinig mensen zullen ondertussen ontsnapt zijn aan een
excursie of inleiding onder de hoede van Chiel. Zijn edukatieve
gaven zijn van groot belang voor de natuurbescherming in
Zeeland. En dat de betrokkenheid bij de natuur ook leidt tot
een duidelijke stellingname, bleek uit het dankwoord van Chiel,
waarin hij zich uitsprak tegen de komst van een WOV die
aanlandt in de Zak van ZuidBeveland. Het gebied dat hij van
nabij heeft zien veranderen van een landschap, rijk aan
natuurwaarden, in een voor de landbouw ingerichte
kuituursteppe.
Chiel, gefeliciteerd, ongetwijfeld namens de vele mensen die je
deze onderscheiding van harte gunnen.
"Zeeland is vol", vond gedeputeerde de Voogd. "Geen verdere
uitbreiding van rekreatie en toerisme" was de mening van de
Zeeuwse bevolking, bleek uit een PZC-enquête. In de
provinciale politiek spreekt men voorzichtig over het ombuigen
van het rekreatiebeleid.
Maar de praktijk is nog even anders. Er staat ons nog heel wat
te wachten aan uitbreidingen van kampings en zomerwoningen.
Een greep uit bekende projekten: een kuuroord met
zomerwoningpark bij Cadzand-Bad, Breezand bij Vrouwenpol
der, de Banjaard op Noord-Beveland, de uitwerking van het
VOP (Verblijfs rekreatief Ontwikkelings Plan) in Westerschou-
wen, het Goese Meer en diverse projekten langs de oevers van
het Veerse Meer en de Grevelingen. Verder zijn er jachthaven
uitbreidingen voorzien langs de Westerschelde en Oosterschelde
en Grevelingen. En niet te vergeten: een grootschalig attraktie
puur op Neeltje Jans. Hoezo Zeeland vol?
Zal het provinciebestuur dit toeristisch tij weten te keren Daar
is tot nu toe weinig van te merken. G.S. stemde onlangs nog in
met de komst van drie nieuwe kampings tussen Retranchement
en Cadzand-Bad, terwijl dit in strijd was met de eigen
streekplan-uitwerking voor de kust van West-Zeeuws-Vlaande-
ren. GS stelt geld beschikbaar voor de rekreatie-sektor-visie op
de Voordelta en voor "Zeeland-Waterland", een eenzijdig
rekreatieve uitwerking van het konsept "Nederland-Water
land", dat in de 4e nota RO ook een duidelijk natuur-aspekt
heeft.
Voor een afstemmingsnota natuur-rekreade was geen ambtenaar
meer beschikbaar. Die hebben het nu te druk met de
rekreatieplannen.
Begin volgend jaar kan DOW-Terneuzen in totaal één miljard
kilo styreen produceren. Een gigantische hoeveelheid van een
vuil goedje, waarvoor half augustus een vergunning werd
aangevraagd. Volgens die aanvraag zullen een tweetal nieuwe
fabrieken worden gebouwd. Eén voor styreen en één voor
ethylbenzeen, de grondstof voor styreen.
Beide stoffen hebben milieugevaarlijke eigenschappen. Styreen
is een riskante stof, omdat er geen veilige blootstelling voor
bestaat. En ethylbenzeen staat op een zwarte lijst onder andere
vanwege de schadelijke effekten die het heeft op het
zenuwstelsel. Daarom is voor deze laatste stof het beleid van de
overheid er op gericht de uitworp naar het milieu tot nul te
reduceren. Daar voldoet de vergunningaanvraag niet aan.
Het produktieproces voor styreen is een schoolvoorbeeld van
hoe ernstige milieuproblemen in stand worden gehouden.
Bezien we dat proces, dan wordt met benzeen (zwartelijststof)
en etheen (prioritaire stof) een zwartelijststof ethylbenzeen
gemaakt, waarmee styreen (prioritaire stof) wordt geprodu
ceerd.
Vervolgens levert het polystyreen, een plastiksoort, weer
problemen op in het afvalstadium, met name bij de verbranding.
Vandaar, dat de ZMF er al eerder op had aangedrongen, in het
milieu-effektrapport (MER), opgesteld ten behoeve van het
projekt, duidelijk te maken of er alternatieve, milieuschonere
produktieprocessen bestaan. Het MER zegt er echter niets over.
Ook komen er geen vernieuwbare en schone grondstoffen in
beeld. Nu is enkel bekeken welke produktiemethoden en
-processen met het be- en verwerken van genoemde vuile
grondstoffen mogelijk zijn. Onbesproken blijft eveneens voor
welke produkten polystyreen wordt gebruikt. Hooguit
maatschappelijk noodzakelijke produkten zouden hiermee
moeten worden geproduceerd.
Het styreenproduktieproces van DOW is maar een klein stukje
uit de hele produktielijn. Om milieuschone produktieprocessen
ruimte te geven, zou daarom de MER aandacht moeten besteden
aan de hele kringloop van grondstof tot afvalstadium. Nu dat
niet gebeurd is, lijkt een omschakeling naar schone technieken
voor decennia geblokkeerd. Elke individuele producent uit de
kringloop kan zijn verantwoordelijkheid nu afschuiven op die
van de ander. Zolang de een geen strukturele, brongerichte
maatregelen treft, zal de ander het ook niet doen.
De plannen van DOW verdragen zich dus niet met een
duurzame ontwikkeling. Onverteerbaar is ook, dat de
vergunningaanvraag verschijnt op een moment dat de
bouwwerkzaamheden al hun voltooiing naderen. We worden
dus opgezadeld met voldongen feiten; onze kritiek mogen we
enkel nog voor de vorm laten klinken.
De provincie kwam te laat tot de ontdekking, dat een MER
nodig was bij de aanvraag, en DOW laat zich blijkbaar niet veel
gelegen liggen aan de mogelijke implikaties van de vergunning
procedure.
Mensen die het milieu een warm hart toedragen zitten nu met
de gebakken peren.
